Çetin Altan Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Çetin Altan (D: 22 Haziran 1927, İstanbul – Ö: 22 Ekim 2015, İstanbul) Yazar, gazeteci, oyun yazarı ve eski milletvekili.

Çetin Altan, 22 Haziran 1927’de İstanbul’da doğdu. Nurhayat ve Halit Altan’ın oğlu. Gazeteci Mehmet Altan ve Ahmet Altan’ın babası.

Galatasaray Lisesi’ni (1946), Ankara Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra avukatlık stajını tamamladıysa da daha öğrencilik yıllarında başladığı (1947) gazeteciliği seçti, Halkçı’ da fıkra yazmaya başladı. Fıkra yazarlığını Yeni Gazete (1956), Akşam (1958-60 ve 1965-71), Milliyet (1960-65) gazetelerinde sürdürdü.

Türkiye İşçi Partisi listesinden bağımsız İstanbul milletvekili seçildi (1965-69), sonra partiye girdi.

Yetmiş yıllık yazı yaşamında yazılarından ötürü pek çok kez mahkemeye verildi. Kimi fıkralarından dolayı hakkında üç yüze yakın dava açıldı, 12 Mart 1971 ‘den sonra tutuklandı, iki yıl ceazevinde yattı, hastalığı nedeniyle cumhurbaşkanınca bağışlandı (1973).

Edebiyata şiirle girdi (Foto Magazin 1942), fıkralar, portreler yazdı. Gazetecilik yaparken bir süre edebiyattan uzaklaştı, ama kopamadı. Kimi günlük fıkralarının bu tutkunun izlerini taşıması, tiyatroya yönelmesi bu eğilimin sonucudur.

Gazeteciliğine son veren tutukluluk günleri ona bu fırsatı sağladı ve ilk romanı (Büyük Gözaltı) (1972)’de yayımlandı, onu diğer edebi eserleri izledi.

Oyunlarının ve romanlarının ortak özelliği, çevre-insan ilişkilerinin, toplumsal çatışma ve uyuşmazlıkların bireyin dünyasına yansımalarını gerçekçi bir tutumla işlemiş olmasıdır. Romanları ve kimi oyunları otobiyografik bir nitelik de taşır.

Çetin Altan’ın Eserleri

Roman:

• Büyük Gözaltı (1972) (1973 Orhan Kemal Roman Armağanı)
• Bir Avuç Gökyüzü (1974)
• Viski (1975)
• Küçük Bahçe (1978)
• Rıza Bey’in Polisiye Öyküleri (1985)
• Aşk, Sanat ve Servet (1998)

Şiir:

• Üçüncü Mevki (1946)

Öykü:

• Dünyada Bırakılmış Mektuplar (1997)
• Kalem Bahçelerinden Yedi Hayat (2009)

Oyun:

• Beybaba (1960-61)
• Yedinci Köpek (1964)
• Çemberler (1964)
• Mor Defter (1965)
• Suçlular (1965)
• Dilekçe ve Tahtırevalli (1966)
• Komisyon (1969)
• Islıkçı (1977)
• Bütün Tiyatro Eserleri (2001)

Anı:

• Ben Milletvekili İken (1971)
• Bir Yumak İnsan (1977)
• Kavak Yelleri ve Kasırgalar (1999)
• İyi ki Şu Köyceğiz Var (2001)

Gezi:

• Bir Uçtan Bir Uca (1965)
• Al İşte İstanbul (1981)

Deneme:

• Atatürk’ün Sosyal Görüşleri (1965)
• Öldürülmüş Şehzadeler ve Devrilmiş Padişahlar (1991)
• İdam Edilen 44 Vezir-i Azamın Dramı (1991)
• Şeytanın Gör Dediği (1997)
• Kadın, Işık ve Ateş (1998)
• Yeryüzü Tanrıçaları (2000)
• Kullar ve Sultanlar (2000)
• 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 (2001)
• Enseyi Karartmayın (2003)
• Uçuk (2004)

Mizah:

• Taş (1964)
• Sömürücülerle Savaşı (1965)
• Onlar Uyanırken (1967)
• Geçip Giderken (1968)
• Kopuk Kopuk (1970)
• Suçlanan Yazılar (1970)
• Kahrolsun Komünizm Diye Diye (1976)
• Nar Çekirdekleri (1976)
• Zurna’da Peşrev Olmaz (1978)
• Gölgelerin Gölgesi (1981)
• Şeytan Aynaları (1982)
• 2027 Yılının Anıları (1985)
• Sobe (1999)

Çocuk:

• Alfabe (2006)

Çeviri:

• Aptal Kız (1962)

Ödülleri:

• 1973 Orhan Kemal Roman Ödülü Büyük Gözaltı ile
• 1978 Türk Dil Kurumu Ödülü Bir Yumak İnsan’la