Yaşar Kemal’in Romanlarında Toplumsal Cinsiyet Açısından Kadın

Yaşar Kemal’in romanlarında genellikle kadın karakterler gelişi güzel işlenmiştir. Çoğu karakterin derinliği ve yaşamından bilgiler verilerek anlatılmıştır. Kadın karakterler genellikle aile içinde anlatılmıştır ve kırsal kesimdeki kadınları ele almış, onların yaşam mücadelesini anlatmıştır. Kadınlar, neredeyse bütün romanlarda eve gelen misafire hizmet etme biçimleriyle anlatılmıştır. Misafirperverlik ve üretkenlik bakımından ele alınmıştır.

Yaşar Kemal’in romanlarında dikkat çeken şeylerden biri ise yaşlı kadınların zamanla evdeki düzeni ele almış olmasıdır. Kadınların yaşlandıkça Anadolu kültüründe saygı gördüğünün altını çizer. Kadın karakterler toplum tarafından genelde şifacı ve iyileştirici olarak görülür. Kadının kırsal kesimde doğayla iç içe olması bitkileri bilmesini sağlamış ve bunu savaşan erkekleri iyileştirmek için kullanmışlardır.

Romanlar da diğer bir dikkat çeken durum ise kadınların sevdikleriyle bir türlü olamaması, toplum ve aile tarafından yapılan baskı sebebiyle sevdiklerine kaçmalarıdır. Kadınların sevdiklerine kaçma sebeplerinin başında da ekonomik durumu iyi olan, halkı ezen ağaların çok eşli evlilik yaparak zorla kadınlarla evlenme çabalarıdır. İnce Memed romanında da bu durumla çokça karşılaşırız.

Yaşar Kemal’in romanlarında anlatılan coğrafyada kadına şiddet yaygındır. İnce Memed romanında Hatçe’nin annesinden gördüğü şiddet, kadınların kocalarından gördüğü şiddet, Döne’nin Abdi Ağa’dan gördüğü baskı ve şiddet buna örnek olarak gösterilebilir.

Kadınlar toplumsal hayatta karşımıza üretici konumda çıktığından dolayı sosyal yaşamda azlardır, genellikle ev içi yaşamda kendilerini gösterebilirler. Ailede oldukça baskın gözükseler de kendilerinin dinlenmesi oldukça zordur.

Yaşlı kadınların sözünün daha çok geçmesi ve daha dinamik karakter olarak yansıtılmaları ise coğrafyanın gelenekçiliğine bağlıdır diyebiliriz. Yaşar Kemal’in romanlarında işlenen Çukurova coğrafyasında kadınların kutlamalarda ve mutlu olduklarında giydikleri beyaz kıyafetler bu coğrafyanın gelenek ve göreneklerine örnek gösterilebilir. Yazar romanlarında kadın karakterleri ele alırken ağıtlarından, türkülerinden, başörtüyü bağlama şekillerinden bahsetmiştir…

Ebru Nisa Karaalioğlu, Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Edebiyatı Bölümü