Yakınma/Şikâyet Bildiren Cümleler

Yakınma: Yapılmış ya da yapılmaya devam edilen bir eylemden şikayet etme demektir.

Yakınma bildiren eylemlerde, “keşke, bari, hiç değilse, hiç olmazsa” gibi sözlerden biri yer alır.

“Yakınma” bildiren cümle örnekleri:

* Romandaki dizgi yanlışları yerinde duruyor, bu kez düzeltilse çok iyi olur.

* Ben bu çocuğa bir türlü erken kalkmayı öğretemedim.

* Havaların böyle kurak gitmesi, hiç hayra alamet değil.

* Söyleye söyleye dilimde tüy bitti, yazarken noktalamaya dikkat etmiyor.

Örnek Soru-1 (2005-ÖSS)

(I) Ortaokul yıllarımda arkadaşlarla dersten çıkar çıkmaz, okulumuzun bulunduğu tepeden iner, güzelim gül bahçeleriyle çevrelenmiş evlerin önünden geçerek kıyıya koşardık. (II) Dalgalarla oynarken içimizden biri bağırırdı: “Yunuslar geçiyor!” (III) Sonraları hangi denize baksam, böyle sürü halinde geçen yunuslar canlanırdı gözlerimde. (IV) Açıklardaki tek bir yunusu fark edip sevinç çığlıkları atanları gördükçe gerçekten çok etkilenirdim. (V) Yıllarca yunusların sürü sürü gözlerimin önünden geçtiğini, zamanın hepimizi, az rastlanan anların son tanıklarına çevirdiğini nasıl anlatabilirdim onlara?

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde yakınma söz konusudur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm: Seçenekleri incelediğimizde “E” seçeneğinin dışındaki cümlelerde bir yakınma söz konusu değildir. “E” seçeneğinde ise kişi sürü sürü geçen yunusların artık geçmediğini, kendisinin o dönemin son tanıklarından olduğunu söylüyor ve bir daha yunusların bazı sebeplerle geçmediği için yakınıyor.

Örnek Soru-2 (1999-ÖSS)

Aşağıdakilerin hangisinde bir “yakınma” söz konusudur?

A) Bir gelip bir gidiyordu deniz
Dudakları ıslak, elleri kenetli

B) Söyleyin söyleyin kim anlar derdimden
Kim alır yarı yolda kalmış selamımı

C) Salkım söğütler yıkanırken anılarda
İki aşık martıydık bulutlarda

D) Odaları parka taşımış kimi anneler
Koşuşup duruyor bütün çocuklar

E) Sen bitek topraklarda boy atmış güzellik
Tırpan tanımamış otlaklar yeşilinde

Çözüm: Seçenekleri incelediğimizde “B” seçeneğinde şairin “söyleyin kim anlar derdimden” derken kimsenin derdinden anlamadığından, “kim alır yarı yolda kalmış selamımı” derken kimsenin selamını almadığından yakınmakta, şikâyetçi olmaktadır. Bu sebeple doru cevap “B” seçeneğidir.