Tevcih Edebî/Söz Sanatı Nedir? Özellikleri, Örnekleri

Tevcih: Bir sözün hem medhiyye (övme) hem de yerme (eleştiri) anlamı taşıyabilecek tarzda kullanılması sanatıdır. Bunun bir adı da muhtemelü’z- zıddeyn dir.

Örnek:

Ab-ı hayvandır efendim artığın

Bu mısra’da ki âb-ı hayvan hem âb-ı hayât hem de hayvan suyu anlamına gelir. Bu halde mısra’ Efendim senin artığın hayvan suyudur. Yani sen hayvansın, senden artan su da hayvanın içtiği bir sudur, şeklinde yerme anlamı, veya Efendim senin artığın âb-ı hayâttır, şeklinde medhiyye anlamı taşır.

Örnek:

Tek gözüyle bunu yazmış hattat
Kâşki ikisi de bir olsaydı

Bu misaldeki ikisi de bir olsaydı dileği ikisi de sağlam olsaydı veya ikisi de kör olsaydı manasında medhiyye ve yerme ifade eder.