Tahsin Yücel Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Prof. Dr. Tahsin Yücel (D: 17 Şubat 1933, Elbistan, Kahramanmaraş – Ö: 22 Ocak 2016, İstanbul) Öykü ve roman yazarı, denemeci, eleştirmen ve çevirmen.

Türk öykü ve roman yazarı, denemeci, eleştirmen ve çevirmen olan Tahsin Yücel, kunduracı olan Ahmet Yücel’le Nuriye Münevver Hanım’ın oğludur. İlköğrenimini Elbistan Gazi Paşa İlkokulu’nda tamamladıktan sonra 1945’te İstanbul’a gelmiştir. Burda; 1953’te Galatasaray Lisesi’ni, 1960’da da İÜEF Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Fakülteyi bitirdikten sonra, orda kalmayı tercih etti ve 1969’da doktorluk, 1972’de doçentlik, 1978’de de profesörlük ünvanlarını aldı. 2000 yılına kadar burda kaldıktan sonra emekliliğe ayrıldı.

Tahsin Yücel, çalışmalarına öykücülükle başladı. İlk öyküsü olan ¨Dert Çok, Hemdert Yok!¨, bir derlemede (Yeni Hikâyeler 1950) yayımlandı. Daha sonraları Varlık, Seçilmiş Hikâyeler, Yeryüzü, Beraber ve Mavi gibi dergilerde öyküleri yayımlanmaya devam etti. Bu dönemlerde; kullandığı yalın dil, kullandığı modern sözcükler, Anadolu insanına yaklaşımındaki tutarlılık ve anlatımındaki ustalık dikkat çekti.

Behçet Necatigil gibi isimlerden yorumlar aldı. Uçan Daireler, Haney Yaşamalı ve Düşlerin Ölümü adlı öykü kitaplarını yayımlayarak kariyerine devam eden Yücel, bu kitaplarda kendi geçmişinden bazı öğeler kullandı. Bunları ele alırken oldukça karamsardı; ancak daha sonraları bunu dönemin akımlarından etkilenerek yaptığını belirtmiştir. Bu kitaplarla daha çok tanınmaya başladı.

1970’li yıllara gelindiğinde, öncellikle “Yaşadıktan Sonra” ve “Dönüşüm” kitaplarıyla, daha sonra da “Vatandaş ve Ben” ve “Öteki” kitaplarıyla tarzında bir değişiklik gözlemlendi; daha derin kişilikler yaratıp, ¨çevreyle¨ daha az ilgilenmeye başladı. Bu kitaplarıyla karışık yorumlar alan Yücel, kariyerine “Komşular” adlı kitabıyla devam etti. Bu kitabın konusu, diğerlerinden farklı olarak, insanların politika hakkındaki görüşlerinin eleştirisiydi Fethi Naci, bu kitabındaki bir öyküsünü bir başyapıt olarak değerlendirdi.

Tahsin Yücel aynı zamanda bir romancıdır. Romanları (Peygamberin Son Beş Günü, Mutfak Çıkmazı, Bıyık Söylencesi) genel anlamda, halka karşı ironik eleştiriler barındırır. Bunlardan Peygamberin Son Beş Günü fazla solcu bulunduğundan dolayı politik anlamda da eleştiriler almıştır.

Öykü ve roman dışındaki eserlerine bakıldığında, Yazın, Gene Yazın ve Tartışmalar adlarında iki deneme kitabı görülür. Bunlardan ilki, genellikle kendi hayatından alıntılar içerirken, ikincisi, dilsel konuları alan polemikleri konu alır. Aynı zamanda, Türkiye’ye göstergebilimi tanıttığı çalışmaları da vardır.

Yurtiçi ve yurtdışında ses getiren yazınsal incelemelerinin yanı sıra, hatrı sayılır çevirileri de vardır. Öykülerinden bazıları, İsveççe ve Fransızca’ya çevrilmiştir.

Tahsin Yücel Tüm Eserleri

Hikâye (Öykü):

• Uçan Daireler (1954)
• Haney Yaşamalı (1955)
• Düşlerin Ölümü (1958)
• Yaşadıktan Sonra (1969)
• Ben ve Öteki (1983)
• Aykırı Öyküler (1989)
• Komşular (1999)
• Golyan Devrimi (2008)

Roman:

• Mutfak Çıkmazı (1960)
• Peygamberin Son Beş Günü (1992)
• Bıyık Söylencesi (1995)
• Vatandaş (1996)
• Yalan (2002)
• Kumru ile Kumru (2005)
• Gökdelen (2006)

Masal:

• Anadolu Masalları (1957)

Anlatı:

• Dönüşüm (1975)
• Vatandaş (1975)

Deneme–Eleştiri:

• Yazın ve Yaşam (1976)
• Yazının Sınırları (1982)
• Tartışmalar (1993)
• Yazın, Gene Yazın (1995)
• Alıntılar (1997)
• Söylemlerin İçinden (1998)
• Salaklık Üstüne Deneme (2000)
• Yüz ve Söz (2003)
• Göstergeler (2006)

İnceleme:

• Dil Devrimi (1968)
• L’Imaginaire de Bernanos (1969)
• Figures et Messages dans la Comédie Humaine (1972)
• Anlatı Yerlemleri (1980)
• Dil Devrimi ve Sonuçları (1982)
• Yapısalcılık (1982)
• Eleştirinin Abecesi (1991)
• İnsanlık Güldürüsü’nde Yüzler ve Bildiriler (1997)
• Eleştiri Kuramları (2007)

Derleme:

• Yazı ve Yorum (R. Barthes seçkisi) (1990)

Yurtdışında yayınlanan eserleri:

• The Citizen (Vatandaş, 1996) Published in French by Rocher in 2005
• The Last Five Days of the Prophet (Peygamberin Son Beş Günü,1992) Published in French by Rocher in 2006
• The Tale of the Moustache (Bıyık Söylencesi, 1995) Rights sold: French- Actes Sud

Çeviri:

1954-1960:

• Amok (S. Zweig) (1954)
• Arı Maya (W. Bonsels) (1954)
• Tom Amca’nın Kulubesi (E. H. Beecher-Stowe) (1954)
• Usta İşçi (S. Zweig) (1954)
• Malezya Tılsımı (S. W. Maugham) (1954)
• Jane Eyre (C. Bronte) (1954)
• Taraskonlu Tartain (A. Daudet) (1954)
• Yarına Dönüş (U. Sigrid) (1954)
• Bir Numaralı Evde Olanlar (J. Steinback) (1955)
• Geçmiş Günler (F. Carco) (1955)
• Genç Kızlar (H. de Montherlant) (1955)
• Güzel Kadın Meyhanesi (R. Dorgeles) (1955)
• Kadınlara Acıyın (H. de Montherlant) (1955)
• Kedinin Masalları (M. Aymé) (1955)
• İyilik Şeytanı (H. de Montherlant) (1955)
• Kan (C. Malaparte) (1955)
• Kanatlılar (J. Kessel) (1955)
• Kolej Yılları (V. Larbaud) (1955)
• Yeryüzünde Bir Yolcu (J. Green) (1955)
• Katil (G. Simenon) (1956)
• Kül Kedisi (C. Perrault) (1956)
• Taşralı Kız (A. Moravia) (1956)
• Madam Bovary (G. Flaubert) (1956)
• Büyük Sürü (J. Giono) (1956)
• Cüzzamlı Kadınlar (H. de Montherlant) (1956)
• Ya Gerçek Olsaydı (R. Dorgeles) (1956)
• Duvargeçenler (M. Aymé) (1956)
• Tehlikeli Geçit (S. W. Maugham) (1957)
• Colomba (P. Mérimée) (1958)
• Küçük Prenses (F. H. Burnett) (1958)
• Kar Topu (G. de Maupassant) (1958)
• Vatikan Zindanları (A. Gide) (1958)
• Kaçak (G. Simenon) (1959)
• Pamuk Prenses (J. Grimm) (1959)
• Kırmızı Zambak (A. France) (1959)
• Sapho (A. Daudet) (1959)
• Uzaktan (Colette) (1959)
• Kadın ve Kukla (P. Louys) (1959)
• Dünya Nimetleri (A. Gide) (1959)
• Aynı Yol (A. Gide) (1960)
• Kaz Baba (M. Aymé) (1960)
• Diktatörün Kadını (A. Moravia) (1960)
• Bella (J. Giraudoux) (1960)
• Yeni Nimetler (A. Gide) (1960)

1960-1996:

• Paris Sıkıntısı (C. Baudelaire) (1961)
• Eugenie Grandet (H. de Balzac) (1961)
• Konuşan Hayvanlar (M. Aymé) (1961)
• Swann’ın Bir Aşkı (M. Proust) (1961)
• Bekârlar (H. de Montherlant) (1962)
• Çoban Prens (H. C. Andersen) (1962)
• Sisifos Efsanesi (A. Camus) (1962)
• Kalpazanlar (A. Gide) (1963)
• Tersi ve Yüzü (A. Camus) (1963)
• Kamelyalı Kadın (A. Dumas) (1963)
• Sinekler (J. P. Sartre) (1963)
• Evlilik (A. Moravia) (1965)
• Altenburg’un Ceviz Ağaçları (A. Malraux) (1966)
• Başkaldıran İnsan (A. Camus) (1967)
• İklimler (E. Herzog) (1967)
• Kadınlar Okulu (A. Gide) (1967)
• Ak Bıldırcın (J. Steinbeck) (1968)
• Cennet Bahçesi (H. C. Andersen) (1969)
• Politika ve Propoganda (J. M. Domenach) (1969)
• Tolstoy’un Hayatı (R. Roland) (1969)
• Kale (A. de Saint-Exupéry) (1970)
• Yeşil Kısrak (M. Aymé) (1970)
• İnsanların Dünyası (A. de Saint-Exupéry) (1970)
• Becket: Tanrının Şerefi (J. Anouilh) (1972)
• Parmak Kız (H. C. Andersen) (1972)
• Goriot Baba (H. de Balzac) (1972)
• Karlar Kraliçesi (H. C. Andersen) (1973)
• Eleştiri Kuramları (J. C. Carloni-C. Filloux) (1975)
• Nuhun Gemisi (M. Aymé) (1979)
• Suluboya Kutuları (M. Aymé) (1981)
• Yağmur Yağdıran Kedi (M. Aymé) (1981)
• Yaban Düşünce (C. Lévi-Strauss) (1984)
• Kral Solomon’un Bunalımı (E. Ajar) (1985)
• Sevgili (M. Duras) (1986)
• Yazının Sıfır Derecesi (R. Barthes) (1989)
• Çağdaş Söylenler (R. Barthes) (1990)
• Duygusal Sürgün (Colette) (1991)
• Hastane Günlüğü (G. Hervé) (1992)
• Kısa Düzyazılar (M. Tournier) (1993)
• Yaz (A. Camus) (1994)
• Sürgün ve Krallık (A. Camus) (1996)
• Göstergeler İmparatorluğu (R. Barthes) (1996)

Ödülleri ve ünvanları:

• 1956, Sait Faik Hikâye Armağanı (Haney Yaşamalı)
• 1959, TDK Öykü Ödülü (Düşlerin Ölümü)
• 1984, Azra Erhat ¨Çeviri Üstün Hizmet Ödülü¨ (Yaban Düşünce)
• 1993, Orhan Kemal Roman Armağanı (Peygamberin Son Beş Günü)
• 1999, Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (Söylemlerin İçinden)
• 1999, Dünya Kitap Yılın Kitabı Ödülü (Komşular)
• 2003, Yunus Nadi Roman Ödülü (Yalan)
• 2003, Ömer Asım Aksoy Ödülü (Yalan)
• 2007, Balkanika ödülü (Gökdelen)
• 2008, Mersin Kenti Edebiyat Ödülü
• 1997, Fransız Hükümeti Palmes Académiques nişanı Commandeur derecesi.

Ayrıca bakınız ⇒

Edebiyat

• İslamiyet Öncesi Edebiyat
• İslamiyet Sonrası Edebiyat
• Halk Edebiyatı
• Divan Edebiyatı
• Tanzimat Edebiyatı
• Servet-i Fünun Edebiyatı
• Fecr-i Ati Edebiyatı
• Milli Edebiyat
• Cumhuriyet Dönemi Edebiyat
• Türkiye Dışı Edebiyat
• Dünya Edebiyatı
• Batı Edebiyatı