Soru Cümlesi Nedir?  Özellikleri, Örnekleri

İçinde soru anlamı bulunan; bir konuda bilgi edinmek, şüpheleri gidermek ve düşünceleri onaylatmak için kurulan cümlelere soru cümlesi denir.

Cümlenin öğelerini bulmaya yönelik tüm soru kelimeleriyle soru cümleleri yapılabilir.

• Elimdekinin ne olduğunu kim söyleyecek? (Özne)
• Babası çocuğa ne getirmiş? (nesne)
• Yarın kimi göreceksiniz? (nesne)
• Ankara’ya ne zaman yerleştiniz? (Zarf tümleci)
• Burayı nasıl buldunuz? (Zarf tümleci)
• Daha sonra nereye gidecekler? (Dolaylı tümleç)

Cümlelerde soru anlamı soru sıfatları, soru zarfları, soru zamirleri, soru edatları, soru eki ve tonlama yoluyla sağlanır.

Cümlelerde soru anlamı oluşturan bu konuları örnekleriyle tek tek inceleyelim.

“mİ” Soru Ekiyle:

Soru eki (mı, mi, mu, mü) sadece yüklemin değil, diğer öğelerin ve unsurların da sorusunu hazırlar.

• Son sözünüz bu mu anneciğim?
• Alt mı üst mü?
• Hiç mi anlatacak bir şeyin yok?
• Tarlamı bana zorla mı sattıracaksınız?
• Sular mı yandı, neden tunca benziyor mermer?
• Acaba yanlış mı aklımda kaldı?
• Akşam bize gelecek misiniz?

­Soru eki değişik anlamlar katabilir:

• Beni biraz dinler misiniz? (istek, rica)
• Sessiz olabilir miyiz? (uyarı)
• Bu su da içilir mi? (beğenmeme)
• Bütün bunları ben mi söylemişim? (inkâr, kabullenmeme)

­Soru eki her zaman cevap almaya yönelik değildir. Bazen cevap sorunun içinde de olabilir.

• Senin ne kadar zorluğa katlandığını bilmez miyim? (Bilirim)
• Anlattıklarına inanmaz olur muyum? (İnanırım)
• Sen çağırırsında o gelmez mi? (Gelir)
• Mazisi yıkık milletin atisi olur mu? (Olmaz)
• İnsanları kendine inandırmak kolay mı? (Kolay değil)
• Bu kadar eşyayı almaya para mı yeter? (Yetmez)
• O küçücük çocuğa bu ağır işler yaptırılır mı? (Yaptırılmaz)
• Yeşilden daha güzel renk olur mu? (Olmaz)

Soru Sıfatlarıyla:

• Nasıl kitaplardan hoşlanırsın?
• Kaç gün sonra geleceksin?
• Eve giderken hangi otobüse bineceğiz?
• Kaçıncı sınıfta okuyor?
• Ne gün geleceğini söyledi mi?
• Kaçar kişilik gruplar hâlinde gideceğiz?
• Kaçta kaç hisse istersin?
• Ne gün geleceksin?
• Ne iş yapıyordunuz?

Soru Zarflarıyla:

• Neden coşkun suların sesi gittikçe dindi?
• Bin bir başlı kartalı nasıl taşır kanarya?
• Bu sonbahar sabahının donuk ince rengini nasıl anlatabilirim?
• Daha ne kadar bekleyeceğiz?

Soru Zamirleriyle:

• Yanında ne getirdin?
• Bunları sana kim anlattı?
• Hangisi sizinle geldi?
• Soruların kaçı cevaplandı?
• Buraya nereden geldiniz?
• Nereden gelip nereye gidiyoruz?
• Burada kimi bekliyorsun?
• Bu masa neden yapılmış? (tahtadan)
• Kimin yanında bozuk para var?
• Bu da neyin nesi?
• Bizim neyimiz eksik?
• Nereden buldun bunu?
• Kim attı bu resimleri?
• Çocuklarını alıp buraya gelsen de neyle geçineceğiz biz ikimiz?

Tonlama Yoluyla:

• _ Bu mektup sana.
  _ Bana mı? Kimden?
  _ Evden olacak.
  _ Evden? Ne münasebet! Evden mi?