Şiir Bilgisi Konu Testi: Ölçü, Uyak, Nazım Biçimleri ve Türleri

1. Aşağıdaki dizelerden hangisi, tümüyle Divan Edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) Gazel – şarkı – murabba – mani – mesnevi
B) Rubai – muhammes – destan – tuyuğ – masal
C) Tuyug – kaside – murabba – türkü – gazel
D) Müstezat – mersiye – gazel – naat – müna-caat
E) Şarkı – ağıt – rubai – müstezat – mani

2. Aşağıdakilerden hangisi anonim halk edebiyatı ürünlerinden değildir?
A) Mani B) Koşma C) Ninni D) Ağıt E) Türkü

3. Bir halk edebiyatı ürünü olan “mani” ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Yazarları belli değildir.
B) Kafiye düzeni a – a – b – a biçimindedir.
C) Anlatılmak istenen duygu ya da düşünce son iki dizede bulunur.
D) İlk iki dize son iki dize ile yalnız ölçü ve kafiye bakımından ilgilidir.
E) Yalnızca aşk konusu işlenir.

4. Düzenleyicisi pek bilinmez. Halkın sözlü geleneğinde oluşup gelişir. Çağdan çağa ve yöreden yöreye içeriğinde olsun, biçiminde olsun, değişikliklere, bozulmalara, kırpılmalara uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?
A) Tuyuğ B) Şarkı C) Türkü D) Rubai E) Gazel

5. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir?
A) Ayna almış perçem düzer
Zülfün tarayı tarayı
B) Kırık çanağı yok ayran içecek
Kahveye gelir de fincan beğenmez
C) Eğil dağlar eğil üstünden aşam
Yeni talim gelmiş varam ahşam
D) Güzel gitti diye pınar ağladı
Acıdı yüreğim yandı pınara
E) Avcılardan kaçmış ceylan misali
Geçmiş dağdan dağa yoktur durağı

6. Divan edebiyatındaki “gazel”in konu bakımıdan Halk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Varsağı B) Destan C) Türkü D) Koşma E) Nefes

7.
Çepçevre bahar içinde bir yer gördük
Ferhad ile Şirin’i beraber gördük
Baktık geceden fecre kadar ellerde
Yıldızlara yükselen kadehler gördük
Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerdan hangisidir?
A) Rubai B)Mani C) Şarkı D) Murabba E) Türkü

8. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Gazel, Divan edebiyatına; koşma, Halk edebiyatına özgü nazım biçimidir.
B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür.
C) Gazel, aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı halde, koşma, genellikle hece ölçüsünün 11 ‘li kalıbıyla yazılır.
D) Gazel 10-20 beyitten, koşma 7-12 dörtlükten oluşur.
E) Gazellerin konusu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap; koşmalarınki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir.

9. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla (ilk) beytidir?
A) Bahar erdi yine düştü letâfet gülsitân üzre
Yine oldu zeminin lütfü gâlip âsmân üzre
B) Gül devri ayş eyyâmıdır zevk u sefâ hengâmıdır
Âşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem
C) Cefâ taşın ne gam atsa Hayâli sana alçaklar
Belâgat meyvesin hâsıl eden nahi-hünersin sen
D) Bu devr içinde benim padişah-i mülk-i sühan
Bana sunuldu kaside bana verildi gazel
E) Arızın yâdıyle nemnâk olsa müjgânım n’ola
Zâyi olmaz gül temennâsıyla vermek hâre su

10.
Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim;
İnan ki her ne demişsem görüp de söylemişim.
Bu iki dizeden, şiirin bütünü ile ilgili özelliklerden hangisi kesin olarak saptanabilir?
A) Nazım biçimi
B) Kafiye düzeni
C) Ölçüsü
D) Konusu
E) Yazıldığı dönem

11. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır?
A) Bir garip rüya rengiyle
Rüzgârdaki yaprak bile
B) Savrulmada gül şimdi havada
Gün doğmada bir başka ziyada
C) Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir
Kâğıtlarda yarım bırakılmış şiir
D) Bin bahçeli beldemizi yad ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık
E) Bizim mahalle de İstanbul’un kenarı demek
Sokaklarında yürünmez ki yüzme bilmeyerek

12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?
A) Ağaçlar kökünden kopacak gibi Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
B) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla! Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla
C) Kardır yağan üstümüze geceden Yağmurlu, karanlık bir düşünceden
D) Dağlar, omuz omuza yaslanan dağlar Sular kararınca paslanan dağlar
E) Kervan yürür peşi sıra düşemem Yıldız akar uçsam da yetişemem

13.
Siz baksanız bir şey göremezsiniz
Benim yurdumdur orası
Ardıçlar, gürgenler, tozlu yollar
Tokat’la Niksar arası
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Redif  B) Uyak  C) Ölçü  D) Eksiltili cümle   E) Dilek- koşul kipi

14. Aşağıdaki eserlerden hangisi 15. yüzyılda “mesnevi” biçiminde yazılmış bir yergidir?
A) Tazarru-nâme
B) Kaabûs-nâme
C) Iskender-nâm
D) Har-nâme
E) Garip-nâme

15.

Bahçelerde gül gerek
Güllere bülbül gerek
Senin gibi güzele
Bencileyin kul gerek
Bu dörtlüğün biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan B) Varsağı C) Destan D) Koşma E) Mani

16. Düzenleyicisi bilinmez; halkın sözlü geleneğinden oluşur. Çağdan çağa, yerden yere içeriğinde olsun, biçiminde olsun değişikliklere uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada, aşağıdakilerin hangisinde söz edilmektedir?
A) Türkü B) Şarkı C) Gazel D) Mesnevi E) Koşma

17.
Gazelin ilk beytine matla, genellikle şairin
I
adı bulunan son beytine tegazzül. en güzel
II
beytine beytül gazel denir. Her beyti aynı
III
konudan bahseden gazele yek-âhenk, her

IV
beyti aynı derecede güzel gazele yek-âvâz
V
adı verilir.
Bu parçadaki numaralı terimlerden hangisinin açıklaması yanlıştır?
A)l. B) II. C) Mİ. D) IV. E) V.

18. Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde redif yoktur?
A) Ey, genç kanı kaynayan pınar Ey, altında yatıp kaldığım çınar
B) Uzaktan görenler yine aldanır Gözlerde bir hayal gibi canlanır
C) Ey, kumrulu bahçem, sümbüllü bağım Ey, bülbüllü derem, mineli dağım
D) Yatıyor can evimde hep o sonsuz emeller Gönlüme dokunmadı göğsümü yırtan eller
E) Akşam, sanki boşluk içime dolar Dağların cilâsı gittikçe solar

19. Mesneviyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Uyak düzeni aa ba ca … biçimindedir.
B) Beyit sayısı, konunun işlenişine göre belirlenir.
C) Daha çok, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.
E) Öyküleme gerektiren konular, bu türde işlenmiştir.

20. Aşağıdakilerden hangisinde tam uyak vardır?
A) Çiğdemin menekşen kokar
Güzeller göğsüne takar
B) Kuş olsam gezsem havayı
Arayıp bulsam yuvayı
C) Geldim o dost ilinden
Koka koka gülünden
D) Birin bilir birin bilmez
Bu dünya kimseye kalmaz
E) Arı vardır uçup gezer
Teni tenden seçip gezer

21. Bize iran edebiyatından geçmiştir. Dört dizeden oluşur. Aruz ölçüsünün kendine özgü kalıplarıyla yazılır. Az sözle önemli bir şey söylenerek sağlanan anlam yoğunluğu, başta gelen özelliğidir. Genellikle felsefeyle ilgili düşünsel temalar İşlenir.
Bu parçada sözü edilen Divan şiiri biçimi, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gazel
B) Müstezat
C) Murabba
D) Rubai
E) Kaside

22.
Uzak, çok uzağız, şimdi ışıktan
Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan
Dönmeyen gemiler olduk açıktan
Adımızı soran, arayan var mı?
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redif vardır.
C) Uyak düzeni aaab’dir.
D) “Yalnızlık”tan söz edilmektedir.
E) Bir destandan alınmıştır.

23. Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak, onun erdemlerini, iyi yönlerini dile getirmek amacıyla yazılan şiirlere verilen addır. Ölen bir kişi için yazılan bu tür şiirlere divan edebiyatında —, halk edebiyatındaysa — denmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) mersiye – ilahi
B) mesnevi – koşma
C) mevlit – koşma
D) mevlit – ağıt
E) mersiye – ağıt

24. Tam bir kaside çeşitli bölümlerden oluşur. Bunlardan biri, —-
Yukarıda verilen bilgiye göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) doğa güzelliklerinden söz eden nesib ya da teşbib bölümüdür
B) asıl konuya girişi sağlamak için yazılan girizgâh bölümüdür
C) kasidenin sunulduğu kişinin özelliklerinin abartılı bir övgüyle anlatıldığı methiye bölümüdür
D) şairin kendisini övdüğü dizelerden oluşan fahriye bölümüdür
E) şairin adının da geçtiği tegazzül bölümüdür

25.
Ela gözlerine kurban olduğum
Yüzüne bakmaya doyamadım ben
İbret için gelmiş derler cihana
Noktadır benlerin sayamadım ben
Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) 11 ‘li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redif vardır.
C) Tam uyak kullanılmıştır.
D) Koşma türünün özelliklerini taşımaktadır.
E) Benzetme sanatından yararlanılmıştır.

26.

Kalbim yine üzgün seni andım da derinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!
Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!

Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Şarkı B) Kaside C) Terkib-i Bent D) Kıt’a E) Rübai

27. Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde uyak (kafiye) kullanılmamıştır?
A) Selam olsun karanfilin alına Selam, tomurcuklu defne dalına
B) Bu bohça, duygunun coşkun selidir İçimi coşturan bahar yelidir
C) O gün gelsin şöyle bir yarış olsun da gör Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör
D) Öpe öpe uyandırdım, şiir yaptım sözcükleri Savaşta kalemime kurşun yaptım sözcükleri
E) Değirmen değirmen, beni de öğüt Ben meyvesiz ağaç, yürüyen söğüt

28.
I. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan
II. Yer alsaydık şu bulut kervanında
III. Güzele ve yeniye doğru koşan
IV. Bu sonrasız gidişin bir yanında
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 11 ‘li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Hepsinde redif kullanılmıştır.
C) Duraklarda belirli bir kurala uyulmamıştır.
D) I. ve II. dizelerde ulama vardır.
E) I. ve III. ile II. ve IV. dizelerde çapraz uyak (kafiye) görülmektedir.

29.
I. Rüyan, pınarlarda buğulanan nur
II. Sevgin, sırma sırma dökülen şafak
III. Senin için ekin öpüyor yağmur
IV. Senin tarlada büyüyor başak
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) I. ve III. dizeler birbirleriyle tam uyaklıdır.
B) I. ve III. dizeler ile II. ve IV. dizeler arasında çapraz uyak vardır.
C) Dize sonlarında redif yoktur.
D) Ölçüyü tutturmak için ünlü düşmesine başvurulmuştur.
E) Dizelerin tümü 4 + 4 + 3 duraklıdır.

30.
I. Kimi şairler şiiri yalnızca uyakta aramaya kalkışmışlardır.
II. Bu akımın etkisindeki şairler şiirin, içerdiği mazmunlar bakımından kusursuz olması gerektiğini savunmuşlardır.
III. Bu şairler, şiirde veznin sağladığı ritmi önemserler.
IV. Betimleyici şiir anlayışını benimseyen şairler, canlı, renkli şiirler yazmışlardır.
V. Bu şiirde şair, dış dünyadaki varlıkları kendi duygu dünyasına göre yorumlayarak farklı izlenimlere ulaşmıtır.
Yukarıdaki cümlelerin hangileri şiirin ahenk özellikleriyle ilgilidir?
A) I. ve III. B)l. ve IV. C) II. ve III D) II. ve IV. E) III. ve V.

31.
Böyle bağlar
Yâr başını böyle bağlar
Gül açmaz bülbül ötmez
Yıkılsın böyle bağlar
Bu maniyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Cinaslı uyak kullanılmıştır.
B) Benzetmelere yer verilmiştir.
C) İlk dize uyak oluşturma amacıyla kullanılmıştır.
D) Uyak düzeni aaba biçimindedir.
E) Kesik mani olarak adlandırılır.

32.

Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!
Uyandırmayın beni, uyanamam
Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
Yağsın kar üstümüze buram buram…
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redife yer verilmiştir.
C) Farklı uyak türleri kullanılmıştır.
D) Seslenmelerden yararlanılmıştır.
E) Yinelemelerden yararlanılmıştır.