Sevgi Özel Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Sevgi Özel (D: 30 Haziran 1948, Polatlı, Ankara) Yazar, dil bilimci.

Sevgi Özel, 1948 Polatlı (Beyceğiz köyü) doğumlu; on yaşından beri Ankaralı. DTCF’nin Türk Dili Bölümünü bitirdikten on gün sonra, Atatürk’ün kurduğu Türk Dil Kurumu’na girdi (10 Kasım 1971). Dilbilgisi/Dilbilim Kolunda, Türkiye Türkçesini araştıran bilimciler arasında yetişti. Atatürk’ün başlattığı Dil Devrimi doğrultusunda Türkçeye emek veren ustaların çırağı oldu. TDK’de, Türkiye Türkçesinde Sözcük Türleri (Doğan Aksan yönetiminde ortak yapıt;1976), Türkiye Türkçesinde Sözcük Türetme ve Bileştirme (1977), Türkiye Türkçesi Gelişmeli Sesbilimi (D. Aksan yönetiminde ortak yapıt; 1978), Türkiye Türkçesinin Sözdizimi (N. Atabay-A. Çam ile; 1981), Ahmet Cevat Emre (yaşamöyküsü, TDK belgeliğinde; 1982), Besim Atalay (yaşamöyküsü, 1983) adlı yapıtları yayımlanırken yine aynı kurumda yazım sorunlarını izleyen ekip içinde yer aldı; Yazım Kılavuzunun 1973’ten, 1983’e değin bütün baskılarının hazırlığına katıldı. Yazım konusundaki çalışma ve araştırmalarına hiç ara vermedi; Dil Derneği’nin hem kılavuz, hem de sözlük çalışmalarına katıldı.

12 Eylülcüler, 1983 yazında Atatürk’ün kalıtını hiçe sayarak TDK’yi kapatınca, buradan kendi isteğiyle ayrıldı. Ekim 1983’ten başlayarak Bilgi Yayınevinin yayın sorumlusu oldu. Atatürk’ün Türk Dil Kurumu ve Sonrası (H. Özen – Ali Püsküllüoğlu ile; 1986) ile Baba İnönü’den Erdal İnönü’ye Mektuplar (hazırlayan, 1988) adlı yapıtları Bilgi Yayınevinde çıktı. 1987’de, eski TDK üyelerinden 34 kişiyle birlikte Dil Derneğinin kurucuları arasında yer aldı. Zamanın iktidarınca kurulması yasak derneklerden sayılan Dil Derneği ve Dil Devrimi için ülküdaşlarıyla birlikte savaşım verdi; bu derneğin genel yazmanı, astbaşkanı, başkanı ve Çağdaş Türk Dili adlı aylık dergisinin genel yayın yönetmeni olarak görev yaptı.

1992-1998 arasında Ümit Yayıncılıkta yayın sorumlusuyken Afili Mavallar (argo-senlibenli sözcükler derlemesi; 1993), Devrimciler Âşık Olamaz(dı) (öykü, 1994), Aşk Bir Boncuktur (öykü, 1995), Direncin Kuşları (öykü, 1996), Bir yanım Bahar Bir yanım Kış (öykü, 1997) adlı yapıtları yayımlandı.. Kasım 1998- Haziran 2002 arasında Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfının yayın yönetmeniyken Uğur Mumcu’dan um:ag’a Unutmadık (araştırma, 2000) adlı yapıtı yazdı. Bir Bulut Ayağıma Dolandı (öykü, 1999) ile Dil Kiri El Kiri (araştırma, 2000) adlı yapıtları da Bilgi Yayınevinden çıktı. 30 Haziran 2002’den başlayarak yalnızca araştırmak, yazmak ve gezerek ülkesini, insanları daha iyi tanımak için profesyonel yaşamına nokta koydu.

Gazete ve dergilere dil-yazın konularında yüzlerce yazı yazdı; kimisi deneme, kimisi makale türündeki yazılarının hepsini henüz kitaplaştırmadı. Aptal Dünya (öykü, Bilgi Yayınevi, 2002) adlı kitabını Uğur Olsun/ Bir Devrimcinin Öyküsü (yaşamöyküsel roman, Bilgi Yayınevi, 2003) izledi. Dilimde Tüy Bitti adlı yapıtı Çınar Yayıncılıktan çıktı (2006). 1999 depremini anlattığı Yıldızlar mı Suçluydu (roman) yine Çınar Yayınları arasında yer aldı (2006). Dilleri Uzun (eleştirel deneme, Cumhuriyet Kitapları, Ekim 2007) ile “Bana ne? Ben mi düzelteceğim?” diyenlere “Özelce Güzelce Dokundurmalar”la seslendi.

Sevgi Özel’in Eserleri

Hikâye:

• Devrimciler Âşık Olamaz(dı) – Ümit Yayıncılık / Ankara 1994
• Aşk Bir Boncuktur – Ümit Yayıncılık / Ankara 1995
• Direncin Kuşları – Ümit Yayıncılık / Ankara 1996
• Bir Yanım Bahar Bir Yanım Kış – Ümit Yayıncılık / Ankara 1997
• Bir Bulut Ayağıma Dolandı – Bilgi Yayınevi / Ankara 1999
• Aptal Dünya – Bilgi Yayınevi / Ankara 2002
• Barış Takımı Çanakkale’den Gelibolu’ya Geçiyor – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2011
• Barış Takımı Çanakkale’den Anadolu’ya Yürüyor – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2011
• Barış Takımı Atatürk’le Buluşuyor – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2011
• Barış Takımı Devrimlere Koşuyor – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2011
• Barış Takımı Türk Devrimini Öğreniyor – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2011.

Roman:

• Uğur Olsun / Bir Devrimcinin Öyküsü – Bilgi Yayınevi / Ankara 2003
• Yıldızlar mı Suçluydu? – Çınar Yayınları / İstanbul 2006
• Gümüşana – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2009
• Bahtabakan – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2013
• Benim Atatürküm – Kırmızı Kedi Yayınevi / İstanbul 2014.

Araştırma:

• Sözcük Türleri – Türk Dil Kurumu Yayınları / Ankara 1976
• Türkiye Türkçesinde Sözcük Türetme ve Bileştirme – Türk Dil Kurumu Yayınları / Ankara 1977
• Türkiye Türkçesi Gelişmeli Sesbilimi – Türk Dil Kurumu Yayınları / Ankara 1978
• Türkiye Türkçesinin Sözdizimi – Türk Dil Kurumu Yayınları / Ankara 1981
• Atatürk’ün Türk Dil Kurumu ve Sonrası – Bilgi Yayınevi / Ankara 1986
• 75. Yılda Türkçenin ve Dil Devriminin Öyküsü – Dil Derneği Yayınları / Ankara 2007
• Türkçenin Renkleri – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2008
• Türkiye Türkçesi Temel Dilbilgisi – Dil Derneği Yayınları / Ankara 2018.

Biyografi:

• Ahmet Cevat Emre – Türk Dil Kurumu Yayınları / Ankara 1982
• Besim Atalay – Türk Dil Kurumu Yayınları / Ankara 1983
• Uğur Mumcu’dan um:ag’a Unutmadık – UM:AG Yayınları / Ankara 2000.

Deneme:

• Dil Kiri El Kiri – Bilgi Yayınevi / Ankara 2000
• Dilimde Tüy Bitti – Çınar Yayıncılık / İstanbul 2006
• İktidar Benim Ne İstersem Söylerim – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2008
• Dilleri Uzun – Cumhuriyet Kitapları / İstanbul 2009.

Mektup:

• Baba İnönü’den Erdal İnönü’ye Mektuplar – Bilgi Yayınevi / Ankara 1988.

Diğer:

• Afili Mavallar – Ümit Yayıncılık / Ankara 1993.