Şeref Taşlıova Kimdir? Hayatı, Eserleri

Şeref Taşlıova (D. 10 Nisan 1938, Ardahan/Çıldır/Gülyüzü Köyü – Ö. 20 Eylül 2014, Ankara) Halk Ozanı, Devlet Sanatçısı.

Şeref Taşlıova, 10 Nisan 1938’de Ardahan’a bağlı Çıldır ilçesinin Gülyüzü köyünde dünyaya geldi. Hacı Bey ve Nergis Hanım’ın üçüncü çocuğudur. 1949 yılında, ilkokul öğrencisi iken 23 Nisan Çocuk Bayramında, Çıldır’da türkü söylemeğe başladı.

1954 yılında, Çıldırlı Âşık Şenlik’in oğlu Âşık Kasım’dan âşıklık geleneği üzerinde ilk bilgileri aldı. 1958-1960 yılları arasında İstanbul’da askerliğini yaptı.

1964 yılında TRT Kars Radyosu’na girerek “Âşıklarla” isimli programlar yapmaya başladı ve bu tür radyo programı çalışmaları aralıksız on yıl devam etti.

1967 yılından itibaren, Konya’da düzenlenen Türkiye Âşıklar Bayramı (39 yıl) ve Uluslar arası İstanbul Festivali (21 yıl) gibi ülke çapında sürekli olarak organize edilen programlara aralıksız katıldı.

“Yarim Gelsin Sese Dağlar” adlı ilk plağı 1969 yılında piyasaya çıktı.

20 Eylül 2014 yılında Ankara’da vefat etti.

——————————

Kars Eli dergisinde Çıldır Gölü Efsaneleri neşredildi.

Yurtiçinde ve yurtdışında düzenlenen birçok festival, program ve organizasyonlara katıldı: 1987 yılında, Marl Belediyesi’nin resmi davetlisi olarak Almanya’ya gitti. UNESCO’nun 1988’de hazırladığı Dünya Sanat Dizisi’nde, Türkiye’deki âşıklık geleneğini temsil etme görevi Şeref Taşlıova’ya verildi. Birincisi 15-21 Kasım 1989’da, ikincisi 4-7 Temmuz 1996’da, üçüncüsü de 1-13 Temmuz 2005 tarihleri arasında İngiltere’de düzenlenen “Uluslararası Hikaye Anlatma Festivali”ne (International Story Telling Festival) katıldı. 21-23 Haziran 1996 tarihinde Danimarka’da yapılan ve 24 ülkenin iştirak ettiği Vikinglerin Doğuş Günü ve Gün Dönümü Geleneği Festivali’ne Türkiye’yi temsil etti. Singapur’da, 1996 yılında düzenlenen festival bu alanda katıldığı diğer bir uluslar arası organizasyondur. Altın ve gümüş olarak 145 madalya, 120 plaket ve şilt, 180 taktir-teşekkür belgesi kazandı.

Yurtiçindeki üniversitelerde hakkında hazırlanan mezuniyet ve yüksek lisans tezlerinin yanı sıra; Amerika Indiana Üniversitesi tarafından 1983’te, Almanya Berlin Üniversitesi tarafından 1987’de, Anadolu âşıklık geleneğinin temsilcisi olarak şiirleri derlendi.

Ulusal ve uluslar arası nitelikte düzenlenen folklor ve halk edebiyatı sempozyum ve kongrelerinde tebliğler sundu.

Şiirleri ve çeşitli konularda kaleme aldığı yazıları, Kars Eli, Türk Edebiyatı, Çağrı, Millî Kültür, Pınar, Kemalist Atılım, Türk Dili, İnanç, Güneysu, Maya, Tarla, Gülpınar, Çoruh, Türk Folklor Araştırmaları, Halk Evleri, Meşale, Erciyes, Yeni Çizgi, Köz, Türk Folkloru, Kök, Ana gibi edebiyat tarihimizde önemli yere sahip dergilerle, çeşitli ansiklopedi ve antolojilerde neşredildi. Yurt içinde olduğu gibi, yurt dışında yayımlanan gazetelerde de hakkında yazılar yazıldı.

Kültür Bakanlığı tarafından “Gönül Bahçesi” isimli bir şiir kitabı 1990 yılında yayımlandı. Prof. Dr. Fikret Türkmen, Nail Tan ve Dr. M. Mete Taşlıova tarafından hazırlanan “Âşık Şeref Taşlıova’dan Derlenen Halk Hikâyeleri” isimli kitap, Türk Dil Kurumu tarafından, 2008 yılında yayımlandı. Dr. M. Mete Taşlıova tarafından hazırlanıp, 2006 yılında Millî Eğitim Bakanlığına yayımlanması için sunulan “Âşık Şeref Taşlıova Hayatı ve Şiirleri” isimli kitabı 2010 yılında yayımlanmıştır.

İlk olarak 1971 yılında “sanat elçisi” olarak resmi görevlendirmeyle başlayan yurt dışı gezileri; Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Fransa, İsviçre, İsveç, Avusturya, Danimarka, Almanya, İngiltere, Singapur, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kırgızistan, İran ve Türkmenistan gibi ülkelere toplam olarak yirmi beş defa gerçekleşti.

Başta TRT olmak üzere, özel radyo ve televizyonlarda yayınlanan çeşitli programlara katıldı. TRT tarafından hazırlanan “Ozanın Kopuzundan Âşığın Sazına” isimli programın danışmanlığını ve “Âşıklık Geleneği” programının metin yazarlığını yaptı. Japon NHK Televizyonunun farklı tarihlerde çekimini yürüttüğü “İpek Yolu” ve “Tarihin Altın İzleri” belgesellerinde çekimi yapıldı. İngiliz BBC Televizyonunun hazırladığı “Alexander (İskender’in Ayak İzleri)” isimli yapımda Türkiye konulu bölümlerinde rol aldı. Alman ATT ve ZDF Radyolarında, İngiliz BBC Tur Radyosunda programlara katıldı. 2001 yılında, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’nun katkılarıyla, Başbakanlık Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından hazırlanan Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri (Storyteller and the Craft of Story Telling) isimli projede kaynak kişi olarak icrada bulundu.

1981 yılında, Atatürk’ün doğumunun yüzüncü yılı nedeniyle, TRT’nin düzenlemiş olduğu “Atatürk” konulu şiir yarışmasında, “güzelleme” dalında “Biri Anadolu Biri Atatürk” isimli şiiriyle Türkiye birincisi oldu. Ayrıca, buna benzer birçok dalda şiirleri birincilik ödülleri kazandı.

Yine, 1981 yılında Müzik-San Vakfı; 1996 yılında Türkiye Yazarlar Birliği tarafından “Yılın Sanatçısı” seçildi. Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı tarafından 2000 yılında “Türk Dünyasına Hizmet Ödülü” ile ödüllendirildi. 2005 yılında, Tarsus’ta, “Karacaoğlan Türkmen Şöleni’nde Yılın Sanatçısı” ödülünü aldı.

İlk olarak 1964 yılında Atatürk Üniversitesi ile başlamakla beraber; Erciyes, İnönü, Dicle, Hacettepe, Gazi, Çanakkale 18 Mart, Celal Bayar, Dokuz Eylül, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (İngiliz Dil Bilimi), 19 Mayıs, Selçuk, İstanbul Teknik Üniversitesi Devlet Konservatuarı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Trakya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Ankara, Londra Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi, Singapur Üniversitesi, Berlin Üniversitelerinde âşıklık geleneğine dair seminerler vermiş, akademik personel ile öğrencilere programlar yapmıştır.

Şeref Taşlıova, kendi tasnif ettikleri de dahil olmak üzere, bir çok hikâye, efsane, masal bilmesinin yanı sıra, ayrıca, yaklaşık 150 civarında âşık havası (makamı) konusunda da kaynak kişi durumundadır.

Türkiye ve Avrupa’da toplam olarak kırka yakın plak ve ses kaseti yapılmıştır.

1987’de faaliyete başlayan Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliğinin kurucu üyesidir. Bu kuruluşun 1999-2001 yılları arasında Teknik Bilim Kurulu Başkanlığı görevini yapmıştır. Kurulduğu günden bu yana, her iki yılda bir yapılan seçimlerle yenilenen yönetim kademelerinde görev alan Şeref Taşlıova, 2003 yılı genel kurulunda da Teknik Bilim Kurulu üyeliğine ve sonrasında da başkanlığına seçilmiştir. Hâlen Teknik Bilim Kurulu Başkanlığı görevini yürütmektedir. 2003 yılında, Türk Dil Kurumu, Karaman Valiliği ve RTÜK işbirliği ile organize edilen “Türk Diline Hizmet Ödülü’ne layık görülmüştür. 01-05 Mayıs 2006 tarihleri arasında, Türkmenistan’da “Karacaoğlan 400. Anma Yılı” programına katılmıştır. 24-27 Eylül 2008 tarihleri arasında, Kazakistan’ın eski başkenti Almatı’da düzenlenen “Kazakistan Konservatuarının Kuruluşunun 20. Yılı Kutlama Törenleri”nde, davetli olarak icrada bulundu. 17 Ocak 2009 tarihinde, Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi-TÜRKSOY Genel Müdürlüğü tarafından, Ankara’da düzenlenen “15. Yıl Kutlamaları”nda, “Türk Dünyasından Türkiye’yi Temsil Eden Sanatçı” sıfatıyla program yapmıştır. Yine Türkmenistan’da, 01-04 Nisan 2009 tarihleri arasında Aşkabat’ta düzenlenen “II. Uluslararası Türkmen Yayla Festivali” etkinliklerine katıldı.

Kültür Bakanlığı Sivas Devlet Türk Halk Müziği Korosu Sanatçısı olarak 1990 yılında başladığı görevinden, 2003 yılında emekli olmuştur.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras çalışması kapsamında, Türkiye’de yapılan 2 yıllık araştırma tamamlandı. Şeref Taşlıova, âşıklık geleneği temsilcisi olarak “UNESCO Yaşayan İnsan Hazinesi” seçildi. 14 Ocak 2010 tarihinde İstanbul’da Lütfi Kırdar Kongre Merkezi’nde yapılan törenle ilan edildi.

Şeref Taşlıova Belgeseli (TRT)

TÜRK HALK EDEBİYATI

• Halk Edebiyatı Özellikler
• Âşık Edebiyatı
• Anonim Halk Edebiyatı
• Tekke Edebiyatı
• Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri
• Halk Şairleri Özellikleri
• Halk Şiiri-Hece Ölçüsü
• Türk Halk Şiirinin Kökeni, Gelişimi ve Genel Özellikleri
• Âşıklık Geleneği
• Alevi-Bektaşi Edebiyatı