Sâlih Baba Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

XIX. asrın ikinci yarısı ile XX. asrın başlarında yaşayan Sâlih Baba’nın hayatı hakkındaki bilgilerimiz başlangıçta son derece sınırlı olup birkaç vesikaya dayanıyor idi. Ancak son zamanlarda Doç. Dr. Ahmet Doğan’ın Salih Baba üzerinde yanımızda yaptığı mastır tezi çalışması, bize pek çok yeni bilgiler verdi (Doğan 1988).

Sâlih Baba’nın babası, Mustafa isminde bir imam, annesi ise Atike Hanım’dır. Bir tüfekçi ustası olan Sâlih Baba, şiirlerinde kaydettiğine göre H. 1263/ M. 1847 tarihinde Erzincan’da doğmuştur.

Mutasavvıfın tahsili konusunda tam bir bilgimiz yoktur. Şairimiz, şiirlerinde ümmî olduğunu söylerse de bu düşünce, Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatında Yûnus’tan beri süre gelen bir geleneğin neticesi olsa gerektir. Zira şiirlerindeki ifadeler onun tahsil gördüğünü ispatlayacak vesika niteliğindedir. Ayrıca onun şiirlerinden de anlaşıldığına göre kendisi, Nakşibendî tarikatının Hâlidî koluna mensup olup, piri de Sâmî Efendi’dir.

Sâlih Baba, H.1324/1325 (M.1906/1907) yılında Erzincan’da vefat etmiş, Kırtıloğlu Tekkesi yanındaki Akmezarlığa defnedilmiştir.

Sâlih Baba, bir mutasavvıftır. Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatının tabii neticesi olarak o, bir yanıyla klasik edebiyata, diğer yanıyla da halk edebiyatına dayanan çift kanatlı bir edebî zevke sahiptir. Bu sebeple şiirlerinde hem hece, hem de aruzu görmek mümkündür. Her iki edebî zevki de şiirlerine başarıyla yansıtmıştır. Şiirlerinde sanat endişesi olmamakla beraber, edebî sanatları başarıyla kullanmıştır.

Kaynakça: Prof. Dr. Abdurrahman GÜZEL, Türk Halk Şiiri