Olasılık (İhtimal) Bildiren Cümleler

Bir eylemin olumlu ya da olumsuz biçimde gerçekleşeceğini dile getiren, kesinlik anlamı taşımayan yargılar olasılık (ihtimal) anlatır.

Örnekler:

* Bu yaz, çok sıcak geçebilir.

* Akşam beni arayan yeğenim olmalı.

* Ali Bey’in yanındaki amcası olacak.

Dikkat!

* Ek-fiilin geniş zamanında kullanılan “-dir” eki, fiillerden sonra kullanıldığında cümleye ihtimal, olasılık, tahmin veya kesinlik, kuvvetlendirme anlamları katar.

Örnekler:

• Meyveler iyice olgunlaşmıştır.
• Zengin bir adam olduysa bizleri unutmuştur.

* Bu eklerin dışında, “belki, galiba, sanırım, sanıyorum, zannederim, sanki, gibi” sözcükleriyle ve “-ebil-” ekiyle de cümlelere olasılık anlamı katılabilir:

Örnekler:

• Birkaç gün sonra sizi ziyarete gelebiliriz.
• Köydeki buğdaylar biçilmiş olmalı.
• Sanıyorum bu kişiyi daha önce görmedim.
• Zannederim, bu sorunun çözümüyle ilgileniyorsunuz.

Dikkat!

“-e-bil-” yeterlilik fiilleri genellikle olasılık değil, gücü yetme bildirir:

• Güçlü kuvvetli biriyim, bu eşyaları taşıyabilirim. (Taşımaya gücüm yeter.)

Örnek Soru:

Kuraklığın belirgin biçimde yaşandığı alanlarda yağış azlığı, …….

Bu cümle, aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa olasılık anlamı taşır?

A) bitkilerin gelişmesini duraksatır.
B) nüfus göçüne yol açabilir.
C) toprağın kimyasal yapısını bozar.
D) canlıların yaşamını doğrudan etkiler.
E) su kaynaklarının dengeli kullanımını gerektirir.

Çözüm: Soru kökündeki cümle A, C, D ve E’deki ifadelerle sürdürülürse, kesinlik anlamı taşır. B’deki “yol açabilir” yüklemi, “yol açma olasılığı var” anlamı taşımaktadır. Doğru cevap (B) seçeneğidir.