Musahipzade Celal Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Musahipzade Celal, (d. 31 Ağustos 1868, İstanbul – ö. 20 Temmuz 1959, İstanbul) Tiyatro Yazarı

–  Asıl adı Mahmut Celalettin olan Musahipzade Celâl, 1868’de İstanbul’da doğdu. İlk ve orta öğenimini İstanbul’da tamamlayan sanatçı uzun yıllar devlet memurluğu yaptı.

– Tiyatroya çocukluk yıllarında merak salan Musahipzade Celal, yayımlanan ilk oyunu Türk Kızı’nı 1910’da yazdı. Ahmet Vefik Paşa’nın Moliere çevirilerini inceleyerek ve Mınakyan’ın Osmanlı Dram Kumpanyası temsillerini izleyerek tiyatro bilgisini geliştirdi.

Tiyatro türündeki ilk eseri, 1912 yılında Türk Kızı adı ile yayımlanır. Bazı kaynaklarda ise ilk eserinin 1913’te yayımlanan Köprülüler olduğu yönünde bir bilgi vardır. Musahipzade Celal’in oyunları genellikle hafiftir, müzikli bir yapıya sahiptir ve tarz olarak da sanatçı töre güldürüsünü benimsemiştir.

Musahipzade Celal, oyunlarının konusunu daha çok Osmanlı tarihinden alır. Onun oyunlarında çeşitli dönemlerdeki sosyal hayat, töreler, batıl inançlar mizahî bir eleştirel tavırla sahneye aktarılmıştır. Musahipzade, asıl ününü Cumhuriyet döneminde verdiği eserlerle edinmiştir.

Unutulmaya başlanan “geçmiş”i güzel ve çirkin yanlarıyla sahnede canlandırmak isteyen yazarın 1927’de Darülbedayi’de sahnelenen Fermanlı Deli Hazretleri adlı oyunuyla ünü yaygınlaştı. Fon olarak 18. yy. halk yaşamını kullanan ve o günlere ışık tutmayı amaçlayan, oyunlarında Batı tiyatrosuyla ortaoyununun bir bileşimini elde etmeye çalışan Musahipzade Celal’in oyunlarından Aynaroz Kadısı 1938’de, Bir Kavuk Devrildi 1939’da Muhsin Ertuğrul tarafından filme alındı.

Eserleri:

• Köprülüler oyununun bir diğer adı da Avcı Mehmet’tir.
• İstanbul Efendisi adlı oyunu, 18. yüzyıl Osmanlı sosyal hayatından kesitler sunmaktadır. Eserde fal, batıl inançlar, esaret vb. temler ele alınmıştır. Lale Devri, masal tarih havasında, töre ve modalardan doğan yanlışlıkların nüktedan bir dille anlatıldığı bir oyundur.
• Macun Hokkası adlı eserinde geleneksel Türk tiyatrosunu çok belirgin şekilde kullanmıştır. Bu oyunun karakterleri, Hacivat ve Karagöz’dür.
• Kaşıkçılar, Yedekçi, Demirbaş Şarl diğer önemli tiyatro eserleridir.

• Bir Kavuk Devrildi
• Aynaroz Kadısı
• Fermanlı Deli Hazretleri (En meşhur eserlerinden biridir. En çok sahnelenen oyunları arasındadır.)
• Pazartesi Perşembe
• Selma