Memleket Hikâyeleri Özet – Refik Halit Karay

Memleket Hikayeleri, Refik Halit Karay‘ın 1919 yılında yayınlanan hikâye kitabıdır. Yazar tarafından yapılan ekleme ve değişikliklerle kitap 18 hikâye ile 1947 yılında tekrar yayınlanmıştır.

Memleket Hikâyeleri’nin, 1919’daki Osmanlıca 1. basımında toplam 14 hikâye vardır:

1. Yatık Emine
2. Şeftali Bahçeleri
3. Koca Öküz
4. Vehbi Efendi’nin Kuşkusu
5. Sarı Bal
6. Şaka
7. Küs Ömer
8. Boz Eşek
9. Yatır
10. Komşu Namusu
11. Yılda Bir…
12. Hakk-ı Sükût (Sus Payı)
13. Kuvvete Karşı
14. Cer Hocası

Karay, 1947 yılında kitabın 2. baskısına, daha önce dergilerde yayımladığı 4 hikâyeyi daha eklemiştir:

1. Garip Bir Hediye
2. Bir Taarruz (Bir Saldırı)
3. Ayşe’nin Talii (Ayşe’nin Yazgısı) (Karay’ın yayınlanmış ilk hikâyesidir.)
4. Garaz (Garez)

1. MEMLEKET HİKAYELERİ KONUSU:

İnsanların Anadoludaki yaşamları dile getirilmiştir. Anadolu’nun nasıl değiştiği, çağın manzarası, psikolojisi, mantığı, iç ve dış varlığı aktarılmıştır. Kitap 18 hikayeden oluşmaktadır ve her hikaye birbirinden bağımsızdır.

Aşağıda bu kitap içerisindeki hikayelerden “Yatık Emine” adlı hikaye ele alınmıştır.

2. MEMLEKET HİKAYELERİ (YATIK EMİNE) ÖZETİ:

Yatık Emine adında bir kadın vardır, bu kadın Ankara’da fahişelik yaparak hayatını kazanmaktadır. İl merkezinde ard ard arda olaylar çıkmasına sebep olduğundan dolayı ilçede oturtulmak ve başka bir yere gitmesine engel olmak için Kaymakam, jandarma bölük komutanına emir gönderir, ayrıca kasabanın genel ahlakının bozulmaması için gerekli önlemler alınmasını da istemiştir. Jandarma bölük komutanın ismi Sabri’dir. Sabri ilk olarak Yatık Emine’yi yanına çağırttırır ve olayların çıkmaması için kendisini uyarır Yatık Emine’de “tamam” der uzaklaşır. Yatık Emine’nin ilçede olmasından dolayı halk devamlı tedirginlik içerisindedir ve Yatık Emineyi dışlamaktadır. Yatık Emine’nin yatacak bir yeri olmaması karşısında, ilk olarak hapishanede kadınlar koğuşuna konulur, hapishanedeki kadınların çirkin tavırları ile karşılaşır ve orada dövülür, ardından hapishaneden alınır.

Hastaneye gönderilir, orada iyi bir yaşam sürmeye başlar. Gürcü Server adında bir genç delikanlı hastanede görevlidir ve Yatık Emine’ ye yardımcı olmaktadır; fakat hastahaneden çıkartılarak kendisine bir ev tahsis edilmesi kararı Kaymakamlığın emriyle Sabriye ulasır, Sabri Yatık Emineye kıyıda köşede bulunan, ilçeden uzak bir yerde ev bulur; fakat evin içerisi boştur, hiçbir eşya yoktur. Yatık Emine burada sefil bir şekilde yaşamaktadır.

Gürcü Server adındaki kişi Yatık Emine’ye, gizli gizli yardım etmektedir ve ona eşya tahsis etmiştir. Yatık Emine bu olaydan memnun kalmıştır ve bir süre iyi bir yaşam sürmüştür. Bir ara evi terkettiğinde eşyaları, yakındaki halk tarafından fahişenin eşyası mı olur gerekçesiyle alınır ve Yatık Emine gene sefalet içinde yaşamaktadır. Sabri Yatık Emine’ye acımaktadır ve kendi adına Yatık Emine’nin ekmek alması için fırıncı ile konuşur. Fırıncı her gün Yatık Emine’ye 1 ekmek vermektedir. Yatık Emine 1 ekmeğin kendisine yetmeyeceğini söyleyerek 3 ekmek alır. Fırıncı Emine’yi Sabri’ye şikâyet eder ve artık Emine fırından ekmek alamamaktadır.

Günler, Emine için yaşanmaz hale gelir. (açlık, susuzluk, soğuk) Artık Emineden haber alınamamaktadır. Jandarma bölük komutanı Sabri bu olay için jandarma er ve çavuşu görevlendirmiştir. Jandarma er ve çavuş Yatık Emine’nin yanına gitmek için yola koyulur ve evine vardıklarında Yatık Emine’nin cesediyle karşılaşırlar.

3. MEMLEKET HİKAYELERİ (YATIK EMİNE) ANA FİKRİ:

İnsanlar ne durumda olurlarsa olsun yardım edilmeli, korunmalıdır.

4. – YATIK EMİNE – KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:

YATIK EMİNE: Ankara’da fahişelik yapmaktadır, hayatını ona göre kazanmaktadır, her söyleneni kabullenmektedir.

SABRİ: Rütbesi teğmen olup, işinde acemidir. Merhametli gibi görünmektedir; aslında acımasızdır ve Yatık Emine’nin gözlerine tutkundur.

GÜRCÜ SERVER: Hastanede görev yapmaktadır ve Yatık Emine’ye kısa bir süreliğine yardım etmiştir.

5. KİTABİN YAZARI HAKKINDA BİLGİ:

Ayrıca bakınız ⇒ Refik Halit Karay