Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç – Hüseyin Rahmi GÜRPINAR

Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, ilk basımı 1912 yılında yapılan, Hüseyin Rahmi Gürpınar ait roman.

Romanın iki önemli karakteri, İrfan Galip ve Feriha’dır. Karakterlerin her ikisi de belirli bir kültürel birikime sahiptir. 1908 yılının Mayıs ayında İstanbul’da, “Halley” kuyruklu yıldızının dünyadan geçeceği haberi, tüm dünyayı heyecanlandırmış ve bu olay üzerine herkes birtakım yorum ve çıkarımlarda bulunmuştur.

Roman, İstanbul’un bir semtinde, mahalle kadınlarının Kuyruklu Yıldız altındaki konuşmaları ile başlar. Romanın tek erkek kahramanı olan İrfan Galip etrafında dönen hadiseler kısaca şöyle özetlenebilir:

İrfan Galip, kaleme aldığı yazıları zaman zaman haftalık bir gazeteye gönderir. Şan ve şöhret arzusuyla yanan bu genç yolda rastladığı bir kadının kulağına evlilik ve aşk hususunda bir şeyler söyler. Genç kadının, İrfan Galip’i küçümseyerek bakması ve hiçbir cevap vermeden çekip gitmesi İrfan’da büyük bir travma yaratır ve bu saatten sonra bütün kadınlara düşman olur. Kadınlardan nasıl öç alacağını düşünen İrfan, gazetede 1326 (1908) senesinin mayıs ayında dünyamızın Halley yıldızının kuyruğu içinden geçeceği haberini okur. Bu haberi okuyan herkeste bir korku uyanmıştır. Bunu haber alan İrfan, kadınlardan nasıl öç alacağını bulmuştur. Genç-ihtiyar bütün kadınları toplayıp, evinde konferans vermeyi ve böylece de kadınlardan öç almayı hedefler.

Birkaç konferans verdikten sonra iyice şöhreti artan İrfan’a, siyah çarşaflı bir kadın mektup getirir. Mektup, Halley hakkında bilgi almak isteyen bir kadın tarafından yazılmıştır. Bu mektupla birlikte İrfan, mektubun sahibine görmeden ilgi duymaya başlar ve mektuplaşmalar böylece sürer gider.

Mektup sahibin merak eden İrfan bir gün mektubu getiren kadını takip eder ve mektubu yazanın Feriha Davut olduğunu anlar. Feriha Davut kendisini oldukça kötü tanıtır ve her şeye rağmen İrfan, onunla evlenmeye karar verir. İrfan annesini gönderir; usulünce kızı isterler ve pazartesi günü nikâhları kıyılır. Feriha Davut zifaf gecesinin Halley’in dünyaya çarpacağı gece olması şartını öne sürer. O gece geldiğinde İrfan Galip, Kuyruklu Yıldızı unutur. Gelin ve damat sabaha kadar konuşurlar iyice birbirlerini tanırlar. Sabah olduğunda Halley’in hiç görülmediğini öğrenirler.

KİTABIN ÖZETİ:

1910 yılının Mayıs ayında Halley Kuyruklu Yıldızı’nın dünyaya çarpacağı söylentisi yayılır. Bu haber dünyada olduğu gibi İstanbul’da da bir panik yaratır. Kenar mahallelerdeki cahil kadınlar da bu işi kendi anlayışlarına göre yorumlarlar.Romanın kahramanı olan İrfan Galib’de bu mahallede oturmaktadır. Zengin bir ailenin oğlu olan İrfan, batı ilimlerini tahsil etmiş, geniş fikirli fakat tuhaflıkları olan bir gençtir. Yolda peçeli bir kadın görür. Onun çok güzel ve bilgili bir genç kız olduğunu hayal ederek peşine takılır.Bir çok tesadüften sonra, bu güzelle ilgili hayaller kurar.Acemice bir konuşma girişiminden sonra kadın tarafından terslenir. Bu olay onu büyük bir kadın düşmanı yapar. Kadınların zayıflığı ile ilgili makaleler yazar.Kadınları korkutarak küçük düşürmek için Halley Kuyruklu Yıldızı ile ilgili konferanslar düzenlemeye karar verir. Anatomi, astronomi, fizik karışımı tuhaf konferransına, bir de kuyruklu yıldızın çarpmasıyla kopacak olan kıyameti tasvir eden korkunç rüya ekler.Bir süre sonra maceraperest bir kadından mektup alır. İrfan bu mektuba coşkun ve duygulu bir cevap yazdıktan sonra konferansının ikinci bölümünü hazırlar. Ev halkını, mahalle esnafını kıyametin kopacağına inandırmıştır.Herkes birbirine itiraflarda bulunarak helalleşir.İkinci konferansta İrfan’ın kıyamet sahnesini tasvir ettiği sırada, önceden hazırladığı küçük oyun sahnelenir. Etrafta patlayan çatpatlar, fişekler, yukarı katta devrilen masa ve dolaplar, kadınları çılgına çevirir. Bu sırada tanımadığı hayranı ile mektuplaşması sürmektedir. Onun hakkında çok kötü şeyler öğrenmesine rağmen kadına evlenme teklif eder. Kadının bu evlilik için bir şartı vardır. Kuyruklu yıldızın çarpacağı ana kadar İrfan’a yüzünü göstermeyecektir. Halley’in görüneceği gün düğün yapılır.Evin damında dürbünle gökyüzünü araştıran gelinle güvey arasında bilimsel, felsefi ,uzun konuşmalar geçmektedir. Genç gelin ,evliliğinin ilk gününden aklını, bilgisini kocasına ispat ederek, eşit şartlarda sürecek bir beraberliğin temelini atmıştır. Gelin hanım İrfan’dan kadınların öcünü almak için bir oyun yapmıştır ve bu oyunun sonunda İrfan’ın ona iyi bir koca olacağını anlamıştır.

KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ :

İRFAN GALİB: 20’li yaşlarda, Batı tahsili görmüş, yaratıcı zekâsını iyi kullanan, insanları çok rahat etkileyebilen tuhaf, yakışıklı bir gençtir.

FERİHA HANIM: Sanata, spora düşkün, okuyan, yerinde duramayan hareketli, zeki ve güzel, iyi bir eğitim almış bir karakterdir. Romanda fiziksel özellikleri zikredilmez yalnızca çok güzel bir kız olarak geçer.

FERDANE HANIM: İrfan Galip Bey’in annesidir.

MAHALLENİN KADINLARI: Bedriye Hanım, Emine Hanım, Emeti Hanım.

ESNAF: Her duyduğuna çok çabuk inan, araştırmayı sevmeyen cahil insanlar.

KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER

Kuyrukluyıldız Altında Bir İzdivaç, Hüseyin Rahmi’nin pek çok romanında olduğu gibi ikili bir yapılanma sergiler: Bir yanda eski İstanbul mahalle hayatını yansıtan ve temelde mahallenin kadınları arasında geçen konuşmalardan oluşan renkli tablolar, diğer yanda yazarın öykülediği olay. Kuyrukluyıldız Altında Bir İzdivaç güncelden nasıl ustaca yararlanılabileceğine dair renkli bir örnektir.