Türk’ün Ateşle İmtihanı – Halide Edip Adıvar

Türk’ün Ateşle İmtihanı kitabında Halide Edip Adıvar, I. Dünya Savaşı sonrasından Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 tarihine kadar olan “İstiklâl Savaşı” hatıralarını/anılarını anlatmaktadır.

30 Ekim 1918’de düşmanlar İstanbul’u ve vatanımızı işgal etmiştir. İstanbul’da yaşayan, genç subaylar, gizli dernekler kurup İtilaf Devletleri’nin toplattığı silahları alıp Anadolu’ya kaçırmaya çalışır, memleketi kurtarma yolları ararlar. Halide Edip, bu derneklerle ilişkilidir, onların toplantılarına katılır, onlara destek verir. Sultan Ahmet mitinginde konuşur. Gazetelere sansür uygulanır. Yunanlılar İzmir’i işgal edince İngilizler Anadolu’ya giden bütün yolları tutarlar. Dernekler faaliyetlerine devam edemez, Halide Edip hakkında idam kararları çıkarılır. Halide Edip Anadolu’ya silah kaçıranların güvenliğini sağlayan· çeteler vasıtasıyla Ankara’ya geçer. Ankara Garı’nda Mustafa Kemal Atatürk ve halk tarafından karşılanır ve hemen çalışmaya başlar. Millet Meclisi kurulur ve Mustafa Kemal Atatürk meclis başkanı seçilir.

Hilafet yanlılarının kurduğu ordu, meclisin kapanması için Ankara’ya doğru yürüyüşe geçer. Bunları bastırmak için Çerkez Ethem görevlendirilir. Ayaklanma bastırılınca çeteler prestij ve güç kazanır, ordunun himayesine girmek istemez. Sonra düzenli ordu kurulur. Halide Edip cephede hasta bakıcısı olarak da çalışır. Milli mücadele kazanılır.

Yunanlılar kaçarken geçtikleri köyleri yakıp yıkmışlardır. Halide Edip Yunanlıların verdikleri zararları tespit etmek, Anadolu insanına yaptığı işkenceleri kayıtlara geçirmekle görevlendirilir. Halide Edip yurdumuzun düşmanlardan temizlenmesinden duyduğu huzurla eşyalarını toplayıp İstanbul’a, çocuklarının yanına, doğup büyüdüğü eve döndüğünde Mahmure ablasıyla çocukluk günlerinde olduğu gibi kucaklaşır.