Kaf dağı

İslam kozmolojisine (evrenbilim) göre insanların yaşadığı dünya alanını bir kuşak gibi çeviren, aşılması olanaksız dağın adı. Yaygın inançlara göre bütün dağların anasıdır. Kafdağı’nın ardında ne olduğu, kimlerin yaşadığı bilinemez.

Söylentilere göre Yecuc-Mecuc tayfası, cinler, melekler Kafdağı’nın ardındadır. Anka kuşu da Kafdağı’nda yaşar.

Edebiyata bütün efsanevi özellikleriyle yansıyan Kafdağı, masalların da belli başlı motiflerindendir. Gerek şiirlerde gerekse masallarda Anka ile birlikte anılır. Mutasavvıflara göre ise Kur’an’a işarettir ve insan-ı kâmil derecesinin simgesidir.

Örnekler:

Çün NESİMİ’nin makamı Kat imiş Ankaleyin

Cife-i dünya değil herkes gibi matlûbumuz
Bir bölük Ankalarız Kaf-ı kanaat bekleriz (Fuzulî)

Kaz değilmiş be bu azmış
Kırk yıl Kafdağı’nda gezmiş (Kaygusuz Abdal)

Gah çıkarım gökyüzüne hükmederim Kaftan Kafa
Gah inerim yeryüzüne yar severim kime ne (Kul Nesimi)

Çıkıp şu âleme kendin bildiren
Lut kavmidir biribirin öldüren
Omuz verip Kaf dağını kaldıran
Hamza Pehlivan’ı n’eyledin dünya (Dedemoğlu)