Humor Nedir? İroni Nedir?

İnce alay. Edebiyat terimi olarak çoğu kez ironi ile birlikte kullanılır. İroniden farkı, daha çok bir tutumu, bir tavrı, bir ruh durumunu belirtme­sidir.

Sözün bayağılığa kaçmadan, ciddi bir tu­tumla ama bir gülümseme yaratacak biçimde söylenmesi olarak da tanımlanabilir.

Amaç, her­kesçe normal sayılan durumların gülünçlüğüne, kimi zaman da saçmalığına dikkati çekmektir.

Türkçede humour’un eşanlamlısı olarak mizah ve nükte sözcükleri gösterilirse de zamanla de­ğişik anlamlar yüklenen bu iki terim humour (humor) kar­şılığı kullanılamaz. Nitekim günümüzde de yay­gın biçimde, ama değişik söyleyişlerle (humur,  hümor, humar, ümor v.b.) terimin aslı yeğlenmektedir.

Yunanca eironeia’dan gelir ve “inceden inceye alay etme” demektir.

Sokrates’in “Kendisinin bir şey bilmediğini öne sürüp sorular sorarak kar­şısındakinin bir şey bilmediğini ortaya çıkarma”yı amaçlayan yöntemi için kullanılmıştır.

Os­manlıcadaki istihza ile argodaki saraka sözcük­leri de eşanlamlısıdır.

Edebiyatta anlatılmak iste­neni alay olduğunu belli edecek biçimde tersini söyleyerek anlatmaya denir.

Örnekler

Can Yücel‘e sorarlar:
_ Efendim nedir bizim memleketteki bu sağcılık, solculuk davaları?
Can Yücel:
_ Bu ülkede sabah kalktığında malafat eğer sağ tarafa kaymışsa sağcısındır, yok eğer sol taraftaysa solcu…
_ Peki sizinki ne tarafta?
_ İleride daima ileride.