Hermenotik (Yorumbilim)

İsmini Yunanlıların haberci ve bilge tanrısı “Hermes”ten alan akımın kökleri, orta çağda kutsal metinleri anlamlandırmak ve metinlere derinlemesine nüfuz etmek üzere oluşturulmuş yönteme dayanır. Yorumbilim olarak da Türkçeye çevrilebilir.

• Hermenotik için her zaman temel amaç metni doğru anlamak olmuştur. Zira ilk başta kâinatı bir kitap gibi okumaya ve anlamaya çalışan insanoğlu daha sonra İlahi varlık tarafından gönderilen mesajları okumaya ve anlamaya çalışır.

• Anlaşılmaz olanı anlama ya da doğru anlama; sadece yazılı bir metin için değil, doğrudan insanın en başından itibaren, çevresiyle ve doğayla olan iletişiminde ifade ve anlam ayrımına gittiğinden yaşamın her alanında ve gündelik yaşamda ihtiyaç duyduğu önemli bir olgudur.

• Hermenotik için iki temel metot geliştirilmiştir. Gramatik metot dönemin dil yapısı, kelimelerin sosyal yapı içinde kazandıkları farklı anlamlar, arkaik özellikler gibi art alanın ortaya çıkarılmasıdır. Alegorik metot ise yine sosyal yapının art alanın bilgisi ile simgelerin farklı anlamları üzerine yapılacak yorumlamaları içerir.

• Hermenotik, metinlerin ve dünyada anlamlandırılmayı bekleyen imgelerin birden fazla anlam taşıdıklarını ifade eder. Özellikle kutsal kitapların okumalarında kullanılan bu metod, metnin bir görünen anlamı olduğunu bir de daha alt bir katmanda bâtınî bir anlamı olduğunu ifade eder. Bu anlamın da alegorik bir biçimle ifade edildiğini savunur. Alegorik yorumlamanın temel nedeni metnin kelime anlamı dışında aslında daha mistik bir anlam, daha derin bir hakikat içerdiğine ilişkin düşüncedir.

• Yorumcunun görevi ise asıl ve daha derin anlamı ortaya çıkarmaktır. Okuyucunun derindeki anlama ulaşabilmesi için metnin yapısını bir bütün olarak algılaması ve kendi yorum deneyimleri ile bu yapıyı ortaya çıkarması gerekir.

• Yazarın kastettiği, okurun anladığı ve metnin bizzat kendisinin kast ettiği anlam arasındaki bağların ortaya çıkarılması metnin anlaşılmasına olanak tanır. Bundan dolayı yorumbilim, doğası gereği sezgisel bir metod kullanır.

• Hermenotik yaklaşım metni anlamak için onun oluşum sürecinin tersi bir yol izlenmesi gerektiğini düşünür; yani yorumcu kavramdan (metinden) yola çıkar ve ancak en son aşamada yazarın başlangıçtaki niyetine ulaşmaya çalışır, sezgisel bir yolla yazarın çıkış noktasını tahmin eder.