Hat Sanatı (Yazı Sanatı)

Hat, çizgi demektir. Çizgilerin büyük bir incelikle ve titizlikle işlenmesiyle yazılan yazıya “hat sanatı“, bu sanatı uygulayana da hattat ya da hat ustası denir.

Hat sanatı, güzel yazı sanatı olarak tanımlanmakla beraber bu sanatta, sanatçının yazıya ruh katması, harfleri sanatıyla yorumlaması işin asıl önemli yanını oluşturur. Hattatın kaleminden çıkan yazı silinemez, düzeltilemez. Hat sanatı hata kabul etmez, büyük bir sabır ve yetenek gerektirir. Hat sanatı, Osmanlıda Hüsn-i Hat olarak anılır, hat sanatının bir başka adı da kaligrafidir.

Kaligrafi güzel yazı sanatı olsa da günümüzdeki amacı süslemedir, matbaanın icadından sonra bu yazılar dekoratif amaçlı kullanılmaya başlanmıştır. Kaligrafinin İslam kaligrafisi, Çin kaligrafisi, Batı kaligrafisi gibi türleri bulunur. Bizim kültürümüzde İslam kaligrafisi yani İslami hat sanatı uygulanmaktadır.

Hat sanatı eserleri, günümüzde genellikle evlerde dekor amaçlı tablolarda kullanılsa da özellikle Osmanlı Dönemi’nden kalan kervansaray, cami, hamam ve minare gibi mimari eserlerde karşımıza çıkar. Bir mimari eserin hat sanatıyla süslenmiş olması bu yapının önemli bir eser olduğunu gösterir.

Hat sanatında farklı yazı çeşitleri vardır ve bunların arasında yaygınlık kazanmış ilk yazı biçimi “Kufi” olmuştur. Yazıların anası olarak adlandırılan “Sülüs“, sadece 16. yüzyıla dek kullanılan “Muhakkak” “Nesih”, ismini Reyhan çiçeğinden alan “Reyhani“, ve “Rika” hat sanatında kullanılan diğer yazı türleri arasında yer alır. Hat sanatının en etkileyici örneklerini İstanbul Kaligrafi Müzesinde görebilirsiniz.