Folklor Alan Araştırması ve Derleme Nedir?

Folklor, bir ülke ya da belirli bir bölge halkına ilişkin maddi ve manevi alanlardaki kültürel ürünleri konu edinen, bunları kendine özgü yöntemlerle derleyen, sınıflandıran, çözümleyen, yorumlayan ve son aşamada bir senteze vardırmayı amaçlayan bir bilim dalıdır.

Folklor  (Halk Biliminin) Konusu: Düğün, bayram, cenaze, dini boyutlar vs. türünden halk gelenekleri; cin, peri, büyü, afsun, muska, gibi şeylere inanma biçiminde gündeme gelen bütün halk inançları ile türküleri, maniler, bilmeceler, oyunlar, ninniler, masallar, menkıbeler, efsaneler, deyimler ve atasözleri folklor konusuna girer.

Halk edebiyatı ile ilgili (folklor) araştırma ve çalışmalarda, araştırıcının araştırma yapacağı bireyin, grubun, ya da topluluğun yaşadığı yere giderek yaptığı çalışmaya “alan araştırması” denir. Alan araştırmasının farklı yöntemleri vardır. Derleme çalışmalarında alan araştırma yöntemlerinden görüşme (mülakat) yöntemini kullanabilirsiniz. Mülakat yönteminde aşağıdaki ilkelere dikkat ederek derlemenizi yapabilirsiniz.

• Görüşme yapılan kaynak kişinin yaşı, öğrenim durumu, memleketi, mesleği, verdiği bilgileri nasıl ve kimden öğrendiği, görüşme tarihi, yeri ve görüşmeyi yapan kişi mutlaka kaydedilmelidir.

• Derleme yapılan yerde mümkünse uzunca bir süre kalınmalı, kısa ve resmi görüşmelerden kaçınılmalıdır. Kaynak kişilerin iş durumları düşünülmeli; tarla, bahçe veya devlet memuriyeti gibi günlük işlerinden ve mesaiden alıkonularak görüşme yapılmamalıdır.

• Aynı konuda bir kişiyle görüşmekle yetinilmemeli, kaynak kişi sayısı mümkün olduğu kadar arttırılmalıdır.

• Görüşme sırasında alınan cevaplar ya doğrudan yazılarak veya teyp, telefon, ses kayıt cihazlarıyla kayda alınarak sonra yazıya geçirilmelidir. Cihaz kullanmadan önce kaynak kişiden izin alınmalı, cihazın kaynak kişide yaratacağı çekingenlik giderilmelidir. Kaynak kişinin bilgisine müracaat edilen bir konumda olduğu hiçbir zaman unutulmamalı ve kendisine gereken saygı gösterilmelidir.

• Aşağıda örnek bir derleme çizelgesi verilmiştir. Derlemenizi yazarken bu çizelgeyi kullanabilirsiniz. Bu bilgiler ışığında derleyeceğiniz efsaneyi sınıfta okuyunuz.

Örnek bir derleme çizelgesi:

MASAL DERLEME

Masalın adı:
Derleme tarihi:
Kaynak kişi veya kişiler:
Derleme yöntemi:
Derlenen Metin: ………………………………………………………………………………