Fethi Naci Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Fethi Naci (D: 3 Nisan 1927, Giresun – Ö: 23 Temmuz 2008, İstanbul) Eleştirmen, yazar.

Fethi Naci, 1927 yılında Giresun’da doğdu. Asıl adı İsmail Naci Kalpakçıoğlu. İlk ve ortaöğrenimini Giresun ve Erzurum’da tamamladı (1945). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun oldu (1949). Kurucuları arasında bulunduğu Yüksek Tahsil Gençlik Derneği yöneticiliğinden dolayı tutuklandı, 1. 5 ay kadar Sultanahmet Cezaevi’nde kaldıktan sonra salıverildi (1951). Uzun süre İstanbul’da bir fabrikada muhasebecilik yaptı. Nisan 1965’te görevine son verilince Gerçek Yayınevi’ni kurdu. O tarihten sonra geçimini yazarlık ve yayımcılıkla sağladı. Uzun yıllar Cumhuriyet gazetesinin haftalık kitap ekinde eleştiri yazıları yazdı.

Çok sevdiği babaannesinin ölümü üzerine kaleme aldığı ilk yazısı 1943’te Erzurum gazetesinde yayımlandı. İlk eleştiri yazısı (Behçet Necatigil‘in ilk kitabı Kapalı Çarşı üzerine) 1945-1946 kışında Aksu dergisinde yayımlandı. 1953’te babasının adını kendi adına ekleyerek, Fethi Naci adıyla yazmaya başladı. Dost dergisinin düzenlediği soruşturmada 1960’ın en beğenilen eleştirmeni seçildi. 1962’de Türkiye İşçi Partisi’ne giren Fethi Naci, Vatan gazetesinde ve Sosyal Adalet dergisinde siyasal yazılar yazdı. Partiyle ilişkisi kesildikten sonra aynı doğrultudaki yazılarını Yön’de ve bir süre yönetimine katıldığı Ant dergisinde sürdürdü. 1968’de siyasal yazılarına son veren Fethi Naci, “100 Soruda” dizisini çıkarmaya başlamasıyla edebiyata kesin dönüş yapmış oldu.

Yazar ilk yapıtıyla toplumcu sanatın ilkelerini koymaya çalışan ve bilimsel bir tutumu benimseyen bir eleştirmen olarak tanındı. Edebiyat merakı içinde yürütülmüş bir iktisat öğreniminin sağladığı iki yanlı gözlemin avantajları ilk yapıtlarında belirgin olarak görülmektedir. Güvenilir yargıları, dikkatli inceleyiciliği, bireşimci kültürü ve tutarlı dünya görüşüyle öne çıkan bir eleştirmen olarak değerlendirildi.

Fethi Naci’nin Eserleri

• İnsan Tükenmez (1956)
• Gerçek Saygısı (1959)
• Azgelişmiş Ülkeler ve Sosyalizm (1965)
• Emperyalizm Nedir? (1965)
• Azgelişmiş Ülkelerde Askeri Darbeler ve Demokrasi (1966)
• Kompradorsuz Türkiye (1967)
• 100 Soruda Atatürk’ün Temel Görüşleri (1968)
• On Türk Romanı (1971)
• Edebiyat Yazıları (1976)
• 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme (1981)
• Eleştiri Günlüğü (1986)
• Bir Hikâyeci: Sait Faik-Bir Romancı: Yaşar Kemal (1990)
• Gücünü Yitiren Edebiyat (1990)
• Roman ve Yaşam (1992)
• Eleştiride 40 Yıl (1994)
• 40 Yılda 40 Roman (1994)
• Reşat Nuri’nin Romancılığı (1995)
• 50 Türk Romanı (1997)
• Şiir Yazıları (1997)
• 60 Türk Romanı (1998)
• Kıskanmak (1998)
• Sait Faik’in Hikâyeciliği (1998)
• Yaşar Kemal’in Romancılığı (1998)
• Yüzyılın 100 Türk Romanı (1999)
• Dönüp Baktığımda (1999)