Ferhan Şensoy Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Ferhan Şensoy (D: Samsun, Çarşamba, 1951- Ö: 31 Ağustos 2021, İstanbul ) Tiyatrocu, Yönetmen, Yazar.

Ferhan Şensoy, Samsun Gazi Osmanpaşa İlkokulu’nu bitirdi, Galatasaray ve Çarşamba liselerinde ortaöğrenimini tamamlamadı (1970). Yükseköğrenimine Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nde başladı. Bitirmeden Fransa’ya gitti. Strazbourg’da Ecole Superieure d’Art Dramatique’te (T.N.S) tiyatro öğrenimi gördü, 1975’te Türkiye’ye döndü.

TRT ve birçok TV’ye skeçler, diziler yazdı, yönetti. İlk profesyonel oyunculuğa 1971’de Ayfer Feray Tiyatrosu’nda Grup Oyuncuları’yla başladı. Oyun yönetmenliğe ise Paravana Kabare’de İsmet Küntay’ın Güm Güm Güm adlı oyunuyla başladı. Daha sonra Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu gibi topluluklarda çalıştı.

Kurduğu Ortaoyuncular, 14 mart 1980’de Harbiye’de, Yapı Endüstri Merkezi Salonu’nda perdelerini açtı. 10 Kasım 1990’da Küçük Sahne’ye taşındı. 1989’da da “Ses 1885″e geçti.

Şensoy, 1982’de Ortaoyuncular Yayınları’yla yayıncılığa başladı. Beyoğlu’nda “Ses 1885″te yazdığı oyunları sergiledi.

Oyuncu Derya Baykal’la (1988-2004) evliliğinden, 2001’de sahneye çıkan Müjgan Ferhan Şensoy’la (1989) Neriman Derya Şensoy adlı iki oyuncu kızı oyunlarında rol aldı.

İlk öykü ve şiirleri Yeni Ufuklar ve Soyat’ta 1969’da yayımlandı. “Je M’en Fous Bilader” adlı yarı Fransızca yarı Türkçe yazdığı oyun (1970), kurduğu Galatasaray Oyuncuları isimli amatör toplulukla Haldun Taner‘in himayesinde, Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nda provası yapıldı, ardından yalnızca bir kez, Fenerbahçe tesislerinde, Galatasaray’ın bir akşam yemeğinde sergilendi.

Yazılarını sonraki yıllarda Cumhuriyet’in mizah eki Dinozor’da ve karikatür ve mizah dergisi Öküz’de yayımladı. Kitaplık dergisinde denemeler yazdı.

İlk kitabı olan Kazancı Yokuşu’nu 1977’de yayımladı. Orta Oyunu‘nun en büyük ustalarından ve kavuk geleneğini başlatan Kel Hasan Efendi’den İsmail Hakkı Dümbüllü’ye ve ondan Münir Özkul’a geçen kavuğu Münir Özkul’dan devraldı (1989) ve “Kavuklu” oldu.

Ses Tiyatrosu’nu “Ses 1885” adıyla açınca burada artık Ortaoyuncular için geniş bir özgürlüğe sahip oldu, kendi yazdığı oyunları sahneledi; oyuncu, besteci, dekoratör olarak çalıştı.

Ortaoyuncular’a gelene kadar oyunlarından Bilumum Haneler (1973), İdi Amin-Avanta Lavanta (1976), Dur Konuşma Sus Söyleme (1977), Bizim Sınıf (1977), Devekuşu Kabare, Ali Poyrazoğlu ve Tuncay Özinel tiyatrolarında sahnelendi. Ortaoyuncular’da ise, Şahları da Vururlar (1980), Muzır Müzikal (1987), Ferhangi Şeyler (1987), Seyircili Seyir Defteri (1994), Felek Bir Gün Salakken (1995) Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı vb. oynandı.

2000’li yıllarda pek çok Avrupa ülkesinde oyunlarını sahneledi. Bunlardan Ferhangi Şeyler yurtiçindeki gösterimlerle
2.000 gösterime, Felek Bir Gün Salakken 1.000 gösterime yaklaştı. Son yapıtlarından Kalemimin Sapını Gülle Donattım (2001) adlı romanında yaşamını anlattı. Profesyonel oyuncu olarak 2021’de 50. sanat yılını doldurdu. Bu süreçte oyuncu, yönetmen, yazar olarak pek çok önemli ödül aldı.

31 Ağustos 2021 tarihinde, tedavi gördüğü İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde, 70 yaşında yaşamını yitirdi.

Ferhan Şeyson’un Eserleri

Tiyatroları:

• Nereye de Gidiyor Lan Bu Gemi? (Prömiyer: 10 Şubat 2017)
• Masal Müfettişi (Prömiyer: 22 Şubat 2013-2021)
• Nasri Hoca ve Muhalif Eşeği (Prömiyer: 15 Mart 2012-2021)
• İşsizler Cennete Gider (Prömiyer 2010-2021)
• Ruhundan Tramvay Gecen Adam (2010-2011) Karl Valentin, Ferhan Şensoy
• 2019 – Bilimsiz, Kurgusal Güldürü 2009-2010) (prömiyeri: 24 Ocak 2009, Cumartesi 20.00)
• Boşgezen ve Kalfası (2008-2009)
• Fername 2007-2009
• Kötü Çocuk 2007 – Ali Çatalbaş
• Aşkımızın Son Durağı 2006
• Kiralık Oyun 2005
• Uzun Donlu Kişot 31 Mart 2004-2005
• Beni Ben mi Delirttim? 24 Ekim 2003
• Biri Bizi Dikizliyor 2002-2003
• Kahraman Osman 2002-2003
• Kökü Bitti Zıkkım Zulada 29 Kasım 2001-2002
• Sahibinden Satılık 1. El Ortaoyunu 9 Şubat 2001-2002
• Fişne Pahçesu 2000-2002
• Şu An Mutfaktayım 12 Mart 1999-2000
• Parasız Yaşamak Pahalı 14 Ocak 1999-2000
• Çok Tuhaf Soruşturma 13 Mart 1998-2000
• Haldun Taner Kabare 1997-1998 – Haldun Taner
• Aptallara Güzel Gelen Televizyon Dizileri 1996 – Anca Visdei, Ferhan Şensoy
• Felek Bir Gün Salakken 1995
• Üç Kurşunluk Opera 1995-1996
• Şu Gogol Delisi 1994-1996
• Kırkambar-Gece Tiyatrosu 1994
• Seyircili Seyir Defteri 1994-1995
• Köhne Bizans Operası 1993
• Parasız Yaşamak Pahalı 1993
• Güle Güle Godot 1992-1993
• Aşkımızın Gemisi Fındık Kabuğu 1991 – Cihan Öksüz
• Yorgun Matador 1990-1991 – Pierre-Henry Cami
• Kahraman bakkal süpermarkete karşı 1990-1991
• Soyut Padişah 1989-1990
• Don Juan ile Madonna 1988-1989 Anca Vısdeı
• Ferhangi Şeyler 1987-2021
• Keşanlı Ali Destanı 1986 – Haldun Taner, Yönetmen: Ferhan Şensoy (İstanbul Şehir Tiyatroları)
• İçinden Tramvay Geçen Şarkı 1986 – Karl Valentin, Ferhan Şensoy
• Muzır Müzikal 1986
• Eşek Arıları 1986 – Aristophanes
• Hayrola Karyola 1985-1986
• Fırıncı Şükrü, Deli Vahap, Nuri ve ötekiler 1983
• Kiralık Oyun 1983
• Eski Moda Komedya 1983 – Aleksiev Arbuzov
• Anna’nın 7 Günahı 1983-1984 – Bertolt Brecht
• En Büyük Romülüs Başka Büyük Yok 1982 – Friedrich Dürrenmatt, Ferhan Şensoy
• Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı 1981-1983 Şeref
• İstanbul’u Satıyorum 1980-1985
• Şahları da Vururlar 1980-1985
• Dedikodu Şov 1979 (kabare gösterisi)
• Kukla 1979 (kabare gösterisi)
• Kuklacı 1979 (kabare gösterisi)
• Dur Konuşma Sus Söyleme 1976
• Ce Fou De Gogol 1975
• Harem Qui Rit 1975

Televizyon Dizileri:

• İşler Güçler – Final bölümü (2013)
• Boşgezen ve Kalfası – Boşgezen (1995)
• Varsayalım İsmail – İsmail (1991)
• Şey Bey – (1986)
• Köşe Dönücü – Köşedönücü (1984)
• Sizin Dersane – Adnan Pazarlama (1979)
• Evdekiler (1978)
• Giyim Kuşam Dünyası (1978)
• Bizim Sınıf (1978)
• Caniko (1976)

Televizyon Filmi:

• Aktör Eskisi (2004)

Reklam Filmleri:

• Akbank – Akbank 50 Yaşında (1998)

Kitapları:

• Ferdeste, 2022
• Derdeste, 2021
• Dündeste, 2020
• Gecedeste, 2019
• Kedittin Direniş, 2015
• Başkaldıran KurşuNkalem, 2012
• FerhAntoloji, 2011
• Seçme Sapan Şeyler, 2010
• Karagöz ile Boşverin Beni, 2008
• Elveda SSK, 2005
• Hacı Komünist, 2005
• Eşeğin Fikri, 2005
• Rum Memet, 2002
• Kalemimin Sapını Gülle Donattım, 2001
• Haldun Taner Kabare, 2000
• Denememeler, 1998
• Falınızda Ronesans Var, 1998
• Düşbükü, 1997
• Oteller Kitabı, 1996
• Ayna Merdiven, 1996
• İngilizce Bilmeden Hepinizi I Love You, 1994
• Güle Güle Godot, 1993
• Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı, 1991
• Gündeste, 1985
• Afitap’ın Kocası İstanbul, 1982
• Şahları da Vururlar, 1981
• Kazancı Yokuşu, 1977

Ödülleri:

• 1975 Montreal – En İyi Yabancı Yazar (Ce Fou De Gogol)
• 1980 Avni Dilligil – Jüri Özel Ödülü (Şahları Da Vururlar)
• 1981 Tiyatro-81 – En İyi Erkek Oyuncu (Eski Moda Komedya)
• 1987 Nokta Dergisi Doruktakiler (Muzır Müzikal)
• 1988 Ulvi Uraz Ödülü (İstanbul’u Satıyorum)
• 1988 Sanat Kurumu Ödülü (İstanbul’u Satıyorum)
• 1989 Avni Dilligil Ödülü (İstanbul’u Satıyorum)
• 1989 İsmail Dümbüllü Ödülü
• 1989 Nasrettin Hoca Mizah Ödülü
• 1989 Kültür Bakanlığı Jüri Özel Ödülü
• 1991 Nokta Dergisi Doruktakiler (Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı kitabı ile)
• 1993 Avni Dilligil – En Özgün Oyun (Şu Gogol Delisi)
• 1993 Altın Objektif Ödülü
• 1994 İsmail Dümbüllü Ödülü (Seyircili Seyir Defteri ve Kırkambar-Gece Tiyatrosu kabare gösterisi
• 1995 Kültür Bakanlığı – En İyi Topluluk
• 1997 En Başarılı İletişimciler Ödülü – En İyi Deneme Yazarı
• 2000 Avni Dilligil – En İyi Yönetmen (Fişne Pahçesu – Çehov Lazdur Laz Kalacaktur)
• 2001 Avni Dilligil – En İyi Yazar (Sahibinden Satılık Birinci El Ortaoyunu)
• 2001 Unima Geleneksel Türk Tiyatrosu’na Hizmet Ödülü
• 2002 Sanat Kurumu – En İyi Yazar
• 2002 Afife Jale – Muhsin Ertuğrul Ödülü
• 2004 Türsak Onur Ödülü (Pardon)
• 2004 Nokta Dergisi Doruktakiler
• 2005 Deneme Sahnesi – En İyi Erkek Oyuncu
• 2005 Nasrettin Hoca Altın Eşek Gülmece Ödülü
• 2006 Mizah Üretenler Derneği – En İyi Senaryo (Pardon)
• 2007 İsmet Küntay Ödülü – En İyi Oyun Yazarı (Fername)
• 2007 Altın Sayfa Son Beş Yılın En İyi Mizah Kitabı (Elveda SSK)
• 2009 İsmet Küntay Ödülleri – En İyi Yapım, En İyi Yönetmen, En İyi Erkek Oyuncu (2019)
• 2009 İTÜ En İyileri Seçiyor – En İyi Erkek Oyuncu Ödülü, En İyi Tiyatro Oyunu Ödülü (2019)
• 2010 Yıldız Teknik Üniversitesi Yılın Yıldızları-En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Fername)
• 2011 İstanbul Mizah Tiyatrosu Ustalara Onur Ödülü
• 2011 Terakki Vakfı Onur Ödülü
• 2011 Karadeniz Vakfı – Tiyatro En İyi Erkek Oyuncu Ödülü
• 2012 İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri – En İyi Yapım (Nasri Hoca ve Muhalif Eşeği)
• 2016 Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Ödülleri – Onur Ödülü
• 2016 Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri Onur Ödülü