Epik Tiyatro Nedir? Özellikleri, Yazarları

Epik Tiyatro, Bertolt Brecht’in Marksizm-Leninizm akımlarından etkilenmesiyle oluşmuş, siyasal amaçlı bir tiyatro kuramıdır. Kapitalizmin ve toplumun eleştirisi yapılır. Bu tiyatronun amacı toplumun işsizlik, açlık, savaş gibi sorunlarının arkasında yatan nedenleri ortaya çıkarmayı sağlamaktır.

Epik tiyatro hayata ve sahneye eleştirel bir gözle yaklaşabilmektir. Sahnedekinin bir oyun olduğunu seyirciye hatırlatmak, izleyiciyi gözlemci yaparak onu etkin konuma sokarak bir yargıya varmak istenir. Bertolt Brecht, “Burası bir tiyatro sahnesi ve sizler de izieyicilersiniz.” diyerek seyirciyi oyunun dışında tutmuştur.

Epik tiyatro anlayışını Türk edebiyatında ilk olarak benimseyen Haldun Taner (Keşanlı Ali Destanı ile) ve Vasıf Öngören (Asiye Nasıl Kurtulur ile) olmuştur.

Epik Tiyatronun Özellikleri

1. İsminden anlaşılanın aksine kahramanlık konuları işleyen tiyatro türü değildir.
2. İzleyiciye toplumsal çarpıklıkları eleştirip göstererek, izleyiciyi bu eleştirilere katmayı hedefleyen bir türdür. Bu anlamda toplumsal bir tiyatro türüdür.
3. Klasik tiyatrodaki gibi seyircinin kendisini oyunun içinde hissetmesi amaçlanmaz. İzleyen oyunla ilgili karar vermeye zorlanır.
4. Temelinde sosyalizm olan siyasal amaçlı bir tiyatro düşüncesidir.
5. Olaylar, durumlar parça parça verilir; arada bir şarkılar, türküler söylenir, anlatıcılar devreye girer.
6. Seyirci tam bir gözlemci olarak kalır. Acı duymak, sevinmek, coşkulanmak yerine durumlar üzerinde düşünür; kendisini ve olayları nasıl değiştirebileceğini anlamaya çalışır.
7. Sahneyi bir ideolojinin propaganda aracı olarak kullanır; seyircilerin kalbine değil, kafasına seslenir.
8. Bizde, Haldun Taner’in “Keşanlı Ali Destanı” adlı oyunu ilk epik tiyatro denemesidir.
9. Temsilcileri: Haldun Taner, Cevat Fehmi Başkut, Orhan Asena, Refik Erduran, Recep Bilginer, Turgut Özakman, Güngör Dilmen, Turan Oflazoğlu, Necati Cumalı, Vasıf Öngören epik tiyatro türünün temsilcileri arasında yer alır.