Ego, ben, benlik, egoizm, bencillik, id, süperego nedir?

Latince bir kelime olan Ego, ben, benlik, kendilik demektir. Ego, egoizm, bencillik, id ve süperego kelimeleriyle ilişkilidir.

Egonun, bireyi diğerlerinden ayırt eden göreceli, soyut bir varlığı vardır. Ego insanın hem özne boyutunu tanımlayan irade, bilinç ve vicdanı hem de onun nesne boyutunu tanımlayan, dürtülerini, iç isteklerini, tutkularını, içsel enerji kaynaklarını içine alan çok boyutlu komplekstir.

Yapısı emergent özellikte olduğundan, parçaların bütünleşmesi, etkileşimi ve gelişimi sonucunda görünür hale gelen misali varlıktır.

Göreceli hakikatler üzerinden kıyas yoluyla, mutlak gerçekliği, anlama aracı olan egonun varoluş fonksiyonları, organizmanın kendi sınırlarını bilme kapasitesinden, deneyimlerinden bilgi toplayıp çıkarımlarda bulunmasından, içinde yaşadığı çevreye uyum sağlama kapasitesinden türevlenir.

Bu kapasiteler, içgüdüsel olarak, dürtüler halinde diğer canlılarda değişik seviyelerde bulunur. Ancak insanda bu kapasiteler, dürtüler, istekler, eğilimler, biyopsikososyal gelişim esnasında ego dediğimiz bir yapı şeklinde kristalize olup örgütlenirler.

Ego, hem öznel hem de toplumsal yaşamında, bireyin kendini tanımlayıp, anlamlandırabileceği ve koruyabileceği içsel olarak işleyen bir referans noktası oluşturur.

İnsan benliğinin(kendiliğin) bir bileşeni olan Ego, sosyal çevreye uyumla ve sosyo-kültürel etkilerle modifiye edilip şekillenen kristalize olan(inşa edilmiş) benlik katmanıdır.

Dinamik bir matriks olan ego çevreden gelen uyarıları, bilgileri filtre edip, yapılandıran işlemlerden oluşur. İnsanda arka planda otomatik olarak işleyen algılayıcı, seçici, düzenleyici ego sistemi, gerçekliğin filtresi ve editörüdür.

Çevreden insana gelen uyarılar, ego filtrelerinde süzülüp, kontrolden geçtikten sonra, cevap üretilir.

Egonun kendisi değil, düşünce, duygu ve davranış tarzları şeklinde etkileri gözlenebilir. Egonun şekillendiği sosyokültürel çevrenin inanç sistemleri ve ahlak anlayışı, onun gerçekliği filtre ve kontrol etme fonksiyonlarını etkiler. Bireyi ötekine karşı içsel koruyucu ve düzenleyici olan ego, iç ve dış gerçekleri, ya göz ardı eder ya inkar ya da tahrif eder.

Otomatik olarak işleyen ancak irade ve bilinçle kontrol edilebilir olan bu mekanizmalar, psikolojide ego savunma sistemleri olarak adlandırılır.

İnsanların her biri, farklı ego filtrelerine ve kişilik ekranlarına sahiptir.

————————————————–

Ego nedir ve Egonuzu nasıl yenebilirsiniz?
Ego nedir?
Egonuzu nasıl yenebilirsiniz?
Ego iyi midir? Kötü müdür?

Ego ile ilgili yapılmış tanımlarla işe başlayalım. Genellikle en çok kullanılan tanımlara bakalım.

– Ego sizin düşmanınızdır.
– Egosuz olmak hayatın en üst mertebesidir.
– Sakın egonuzu dinlemeyin.
– Ego kötüdür.
– Egosu ile hareket edeni kimse sevmez.
– Egomdan nefret ediyorum.

Ego keimesi latinceden gelmekte olup “Ben” anlamına gelmektedir.
Şimdi birazda kelimle oyunu yaparak EGO kelimesi yerine BEN kelimesini kullanarak yukarıda yapılan tanımlarda cümleleri yeniden yazalım.

– BENliğiniz sizin düşmanınızdır.
– BENsiz olmak hayatın en üst mertebesidir.
– Sakın BENİ dinlemeyin.
– BEN kötüyüm.
– BENliği ile hareket edeni kimse sevmez.
– BENden nefret ediyorum

Evet hadi bakalım yukarıdaki tanımlara bakarak (Ego’nuzdan) benliğinizden kurtulmaya çalışın ve Ego ile yapacağınız hiçbir savaşı kazanabilir misiniz?

Kendiniz ve etrafınızla ilgili “ dir… dır… dur…” ile biten veya “Ben …” ile başlayan her cümle GİZLİ DÜŞÜNCE’nin egonuzun ürünüdür. Ve gemiyi asıl kontrol eden bu gizli düşüncelerdir.

– İş bulmak zorDUR.
– İyi bir ilişki yürütmek imkânsızDIR.
– Para kazanmak zorDUR.
– BEN çok akıllı değilim.
– BEN çok akıllıyım.
– BEN çirkinim.
– BEN güzelim.

Ego cümleleri pozitif veya negatif olabilir, ancak bu durum sizin kendinizle ilgili edindiğiniz “gizli düşünceler” hepsi bu ve her an değişebilir.

Burada önemli olan bu gizli düşüncelerin ne zaman başladığı, bunu tam bir kurala oturtmak mümkün değil ancak hayatla ilgili gizli düşünceler 0-10 yaş arası en yoğun biçimde şekillenir. Tabi bu yaşlarda etrafımızdaki kişiler (Anne, baba, kardeş, öğretmen, oyun arkadaşı vb.) egomuz oluşurken bize oldukça yardımcı olurlar. İşte burada belirtilen nedenlerden dolayı Egonuz sizin KÜÇÜK YAŞLARDAKİ haliniz.

Küçükken yaşadığınız bir olay ve bu olay karşısında hissettikleriniz yüzünden vardığınız “masunca” sonuç, EGO için bir karar niteliği taşır. O andan itibaren de EGO, hayatınızı, o karara uygun bir şekilde yaşamaya başlar.

Hani şu hatırladığınız ama niye hatırladığınızı anlamadığınız küçük anı parçaları var ya. İşte onlar egonun aldığınız kararları KANUN haline getirdiği anlardır. Gizli bir şekilde, hayatımızın her günü size bunları tekrarladığı için o anları unutmuyoruz.

Ego, kutular yaratır ve sizi bu kutların içinde tutmaya çalışır. Bu kutulara gerçeklik anlayışınız diyelim. Ego sizi izi içinde bulunduğunuz kutunun dışında, başka hiçbir gerçek ve başka bir ihtimal olmadığına o kadar güzel inandırır ki , bazen eliniz kolunuz bağlı yıllarca aynı kutu içinde kalırsınız.

Şu anki gerçekliğiniz (Şu anki Kutunuz):

– Aylık Sabit gelirim var ve müdür olmadan bu geliri artırmam mümkün değil.
– Sevgilim benimle her zaman ilgilenmiyor.
– Kriz varken benim daha fazla para kazanmam imkansız…

Olmasını istediğiniz gerçekliğiniz (Şu andan sonraki Kutunuz):

– Aylık Sabit gelirim yanında başka kaynaklardan da para gelir.
– Son derece iyi giden bir ilişkim var.
– Piyasanın durumu ne olursa olsun, benim işlerim iyi gidiyor.

Bir kutunun içindeyken ancak o kutuya ait gerçekleri deneyimleyebilirsiniz. Diyelim ki sizin kutunuzda da, aynı şekilde ki gibi, yani aylık sabit maaşınız var ve bunu artırmak istiyorsunuz. Ego size bunun imkânsız olduğunu ispatlamak için elinden gelini yapacaktır. Sizin gerçekliğinizde maaşınıza zam yapılmadığı sürece daha fazla para kazanmanız mümkün değildir.

Daha fazla para kazanmak için yapmanız gereken ilk şey eski kutudan çıkıp yeni kutuyu adım atmanızdır. Yani başka kaynaklardan da ek para geleceğine inanamaya başlamanızdır. Siz bu süreci yaşarken, Ego elinden her geleni yapacak ve sizi yeni kutunun sadece hayal ürünü olduğuna, maaşınız artmadan daha fazla para kazanmanın mümkün olmadığına ikna etmeye çalışacaktır.

Bu noktada iki alternatifiniz var. Ya sizi Ego ikna edecek ve yeni kutuyu adım atacaksınız ya da Ego sizi ikna edecek ve eski kutunuzda tutmayı başaracak.

Bir kutudan diğerine geçmek için önce içinde bulunduğunuz kutunun varlığını, sınırlarını, nasıl göründüğünü tanımlamanız gerekir. Sonrada yeni yaratmak istediğiniz kutunun nasıl göründüğünü, o gerçekliğin nasıl olmasını istediğinizi tanımlamalısınız. Son olarak ise, yeni kutu hakkında ve sonrasında sizi bekleyen yeni gerçeklik hakkında heyecanlanmanız lazım.

Aykut Oğut
Evrenden Torpilim Var