Ebubekir Hazım Tepeyran Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Ebubekir Hâzım Tepeyran (D: 1864, Niğde – Ö: 5 Haziran 1947, İstanbul) Devlet adamı ve yazar.

Ebubekir Hazım, Niğdeli Bekir Beyzade Hasan Efendi’nin oğludur. Niğde Rüştiyesini bitirdi. Özel derslerle Arapça, Farsça, Fransızca öğrendi. Musul, Manastır, Bağdat’ta valilik yapı. Meşrutiyetin ilanından sonra Sivas ve Ankara Valilikleri, İstanbul Şehreminliği, Bursa Valiliği görevlerinde bulundu.

Mütareke döneminde 2 kez İçişleri Bakanlığı yaptı, bu görevdeyken Kuvay-ı Milliye’ye yardım ettiği gerekçesiyle işgal ordusu tarafından kurulan Harp Divanı’nda yargılanıp idama mahkûm edildi ve son anda kurtuldu; cezası kürek mahkumiyetine çevrildi (1920).

Tevfik Paşa’nın sadrazamlığı döneminde askeri temyiz kararı bozunca, gizlice Anadolu’ya geçti. Ankara hükümeti tarafından Sivas ve Trabzon valiliklerine getirildi. Cumhuriyet döneminde milletvekilliği yaptı; üç kez Niğde milletvekili seçildi.

Türkçe, Fransızca şiir, anı, öykü kitapları yayınladı. Tek romanı Küçük Paşa (1910) Türk yazınında önemli bir yer edinmiştir. Nabizade Nazım‘ın Karabibik romanından sonra köyü ve köylüyü yazınımıza sokan ikinci romancıdır. Anılarını da yazmıştır.

Yazar Oktay Akbal‘ın dedesidir.

Ebubekir Hâzım Tepeyran’ın Eserleri:

Roman:

• Küçük Paşa (1910)

Hikâye:

• Eski Şeyler (1910)

Şiir:

• Les Fleurs Dégénérés 1. cilt (1931)
• Kar Çiçekleri (1932)

Anı:

• Ebubekir Hazım Tepeyran-Hatıraları (1944; 2. bs., Faruk Ilıkan, 1998)
• Zalimane Bir İdam Hükmü (1946)
• Belgelerle Kurtuluş Savaşı Anıları (Haz. Sadi Borak, 1982)

Diğer:

• İdarî-İctimaî Sanihat (1915)