DİKSİYONUN FAYDALARI

Canlı türleri içinde bugün için kabul edilen anlamıyla konuşabilme becerisi, insana mahsus bir özelliktir. Konuşma, insanı diğer canlılardan ayıran ve üstün kılan, bir ayrıcalık belgesidir. İnsanoğlunu diğer canlılardan ayıran bu özelliği, aynı zamanda, insanlar arasındaki farklılıkları da ortaya koymaktadır.

Herhangi bir dili doğru, güzel ve etkili konuşabilmek, her insan için kendi adına bir ayrıcalık belgesidir. Konuşması, ses tonu, kelimelerin doğru seçilmesi ve yerli yerinde kullanılması; bireyi, diğer insanlar yanında daha farklı ve üstün bir konuma getirmektedir.

Diksiyonu sağlam ve düzgün olan bir kimse, diğer insanlarla konuşurken kendisini daha rahat ve güvende hisseder. Herhangi bir toplulukta varlığını hissettiren, sözü dinlenen birey olmak ise insanda öz güven duyguları uyandırır. Bu durum, insanı mutlu ve huzurlu eder.

Başarının sırlarından biri de diğer insanlarla rahat ve etkileyici iletişim kurabilmekte yatmaktadır. İnsanlarla çabuk kaynaşabilen bireyler, arzu ettiklerine daha kolay ulaşırlar. İletişimin her türlü kıymetin üzerine çıktığı günümüzde, bireylerin sağlam ve etkili bir diksiyona sahip olmaları, kişisel gelişimleri ve başarıları açısından son derece önemlidir.

İletişim kurmanın temelinde istek ve arzular yatar. Hiç kimse, sebepsiz konuşmaz. Bize sebebi yokmuş gibi gelen konuşmaların dahi temelinde bir ihtiyacın yattığı görülecektir. Bu anlamda sağlam ve etkili bir diksiyona sahip olmak, birtakım psikolojik rahatlamaları da beraberinde getirecektir. İçimizdeki sıkıntıların, arzuların, isteklerin ve ideallerin hepsi, sonuçta dil sayesinde dışa vurulabildiği için bu durum aynı zamanda doğal bir ihtiyaçtır.

Kişinin toplumdaki yerini, mevki ve makamını belirlemede sağlam ve etkili bir diksiyonun payı inkâr edilemez. Konuştuğu insanlarda olumlu izlenimler bırakan bir kişi, her zaman hatırlanır, aranır. Böyle kişilerle konuşmak diğer insanlara rahatlık ve huzur verir. Ne söylediği anlaşılamayan, dinlerken insana azap ve sıkıntı veren insanlarla kimse, pek konuşmak istemez. Bu açıdan bakıldığında, toplumdaki statü bakımından sağlam ve etkili bir diksiyona sahip olmak, kaçınılmaz bir zorunluluktur.

İyi niyete dayanan her güzel söz ve davranışın sonucu da güzel olacaktır. Güzel sözün içinde yumuşaklık, şefkât ve merhamet duygusu, içtenlik, akıl ve mantık, değer verme gibi unsurlar vardır. Kibir, kırıcılık, alaycılık gibi kavramlar güzel sözle hiç tanışmamıştır.

Bu değerleri taşıyan sözler, konuşanın ağzından çıkıp dinleyenin kulağında kalmaz. Bu tür sözler, konuşanın gönlünden çıkıp dinleyenin gönlüne yerleşir. Dinleyeni tatmin ve ikna eder, katı kalplileri yumuşatır. Güzel ve tatlı bir üslupla söylenen sözlere kimse kolay kolay tepki göstermez. Hatta inanmasa dahi karşı çıkmaz. Hikmetli her söz karşı tarafın gönül ufuklarına doğru atılan bir kulaçtır. Onları mutlaka etkiler ve çoğu zaman da davranışlarını değiştirmeye sevk eder. Çünkü güzel söz, dinleyen insanlarda sıcaklık, samimiyet ve yakınlık duyguları oluşturur. En önemlisi, güzel konuşan bir insan karşı tarafa güven duygusu kazandırır.

İçten, candan konuşan insanlar, ikna kabiliyeti yüksek insanlardır. Dinleyen, konuşanın bu sakin, kararlı, güven telkin eden tavrı karşısında ister istemez yumuşayacak ve gönül kapılarını anlama ufuklarına açacaktır. Gönül kapıları bir defa açıldı mı gerisi konuşanın maharetine kalmaktadır.
Güzel sözün etkisi umulduğundan daha fazladır. Güzel bir söz; katı, alaycı, vurdumduymaz, isyankâr, kibirli, asi insanları dahi uysal, ağırbaşlı, yumuşak huylu ve en önemlisi anlayışlı bir insan hâline getirebilir.

Sözün güzelliği; kelimelerin doğru seçilmesinden, yerli yerinde kullanılmasından, doğru telaffuz edilmesinden ibaret değildir. Aslolan, konuşan insanın yüksek bir ahlakî olgunluğa sahip bulunması, bilgili, kültürlü ve erdemli olmasıdır. Güzel konuşabilmek için hiç şüphesiz iyi yetişmiş ve sağlam karakterli bir insan olmak gerekir.

İşin diğer bir yüzünde ise sözlerle davranışların uyumu yatmaktadır. Söylediklerini uygulamayan bir insanın sözleri çoğu zaman havada kalacaktır. Bu sebeple güzel ve etkili konuşabilmek için söylenenlerin uygulanması da gerekir.

Ertuğrul YAMAN; Doğru, Güzel ve Etkili Konuşma Sanatı