Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Mülakat (Görüşme) ve Röportaj

Arapça bir kelime olan “mülâkât“, karşılıklı buluşmak, görüşmek demektir. Türkçede bunun için “görüşme“, “söyleşi“, “konuşma” terimleri önerilmiştir. Ancak bugün yaygın olarak Fransızca “reportage” kelimesinin Türkçe telaffuzu olan “röportaj” terimi kullanılmaktadır.

Kendi uzmanlık alanlarında tanınmış kişilerle hayatları, çalışmaları, eserleri ya da istenilen herhangi bir konuda sorulu-cevaplı olarak karşılıklı konuşmaların yazıya geçirilmesine mülâkat denir. Çoğu röportajlar, gezi yazısıyla iç içe sunulmaktadır.

Türk edebiyatında mülâkat türünün ilk örneklerinin Evliya Çelebi tarafından verildiği görüşü yaygındır. İkinci örnek Ruşen Eşref Ünaydın‘ın Diyorlar ki (1918) adlı eseridir.

• Hikmet Feridun Es: Bugün de Diyorlar ki (1932),
• Mustafa Baydar: Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar (1960);
• Gavsi Ozansoy: Edebiyatımızda Dünküler mi Bugünküler mi Daha Kuvvetli, 40 Yıl Sonra Diyorlar ki (1962), Beş Kuşak Konuşuyor (1967);
• Tahir Kutsi: İç Göç (1964);
• Halil Aytekin: Doğuda Kıtlık Vardı (1965);
• Abdi İpekçi: Liderler Diyor ki (1969);
• Yaşar Kemal: Çukurova Yana Yana (1955), Peri Bacaları (1957), Bu Diyar Baştan Başa (1971), Bir Bulut Kaynıyor (1974);
• Nurulah Berk: Ustalarla Konuşmalar (1971),
• Fikret Otyam: Ha Bu Diyar (1959), Doğudan Gezi Notları (1960), Harran – Hoyrat Irıp ve Mayın (1961), Uy Babo (1962), Topraksızlar (1963), Hû Dost (1964), Bir Karış Toprak İçin (1965), Oy Fırat Asi Fırat (1966), Can Pazarı, Vay Kurban, Hayvanlar ve İnsanlar (1969), Gide Gide 10 (1969);
• Necmi Onur: Mezarlarında Yaşayanlar (1963), Telsiz Duvaksız Anadolu (1965);
• Hikmet Çetinkaya: Toprak Bizim Canımız (1973);
• Yılmaz Çetiner: İnanç Sömürücüleri Nurcular Arasında Bir Ay (1964),
• Yaşar Nabi Nayır: Edebiyatçılarımız Konuşuyor (1976);
• İsmail Parlatır-İnci Enginün-Orhan Okay-Zeynep Kerman-Kâzım Yetiş-Necat Birinci Röportajlar (1997).

Türkiye gazetelerinde mülâkat çalışmaları yayımlanan başlıca gazeteciler arasında şunları sayabiliriz:

• Fikret Otyam,
• Naci Sadullah,
• Yaşar Kemal,
• Kemal Tahir,
• Şahap Balcıoğlu,
• Aziz Nesin,
• Nevzat Üstün,
• Mustafa Ekmekçi,
• Yahya Benekay,
• Mete Akyol,
• Halit Çapın,
• Necmi Onur,
• Fakir Baykurt,
• Sait Faik,
• Vasfiye Özkoçak,
• Füsun Özbilgen,
• Leyla Umar,
• Nuriye Akman,
• Uğur Dündar,
• Ayşe Arman,
• Yazgülü Aldoğan …

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

• Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının Oluşumu
• Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının Genel Özellikleri
• Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı Temsilcileri ve Özellikleri
• Cumhuriyet Dönemi Şiir
• Cumhuriyet Dönemi Roman
• Cumhuriyet Dönemi Öykü
• Cumhuriyet Dönemi Deneme
• Cumhuriyet Dönemi Tiyatro
• Cumhuriyet Dönemi Günlük
• Cumhuriyet Dönemi Hatıra (Anı)
• Cumhuriyet Dönemi Gezi
• Cumhuriyet Dönemi Mülakat-Röportaj
• Cumhuriyet Dönemi Söylev (Nutuk)