Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Roman Türü, Özellikleri, Yazarları

1923 ile 1990’lı yıllar arasında Türk romanın tarihsel serüvenine aşağıdaki başlıklar üzerinden ulaşabilirsiniz.

1923-1990 Arasında Türk Romanı

» 1923-1960 Cumhuriyet Dönemi Romanı

» 1960-1980 Cumhuriyet Dönemi Romanı

» 1980-1990 Cumhuriyet Dönemi Romanı

Ayrıca bakınız ⇒ Çağdaş Türk Romanı ve Özellikleri

Giriş ve Özet:

Cumhuriyet dönemi yazarları hemen hemen 1940’lı yıllarda yetişmeye başladıkları için 1923-1940 arasında daha önceki yıllardan bu yıllara geçen yazarları görüyoruz. Ancak bu yazarlardan kimileri kendi dönemlerindeki sanat anlayışını sürdürdüklerinden, onlara Cumhuriyet dönemi yazarları arasında yer veremiyoruz. Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Hüseyin Rahmi Gürpınar bu yazarlar arasında adları ilk akla gelenlerdir. Milli Edebiyat dönemi‘nden Cumhuriyet dönemine geçerek olgun roman örneklerini bu yıllarda veren yazarları ise bu dönemin ilk yıllarının yazarları olarak değerlendirebiliriz.

Milli Edebiyat döneminden Cumhuriyet dönemine geçerek olgun roman örneklerini bu yıllarda veren yazarları bu dönemin ilk yıllarının yazarları olarak değerlendirilir. Yazarlar toplum gerçekleri yansıtmaya, sorunlarına çözüm getirmeye çalışırlar, fakat daha çok gördüklerini, gözlemlediklerini yansıtmak çizgisinde kalırlar.

1930-1940 yılları arasında yazarlar toplum gerçeklerini, II. Abdülhamit döneminden başlayıp, Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) yıllarını konu olarak işlerler. 1940’lı yıllarda romanlarda 1939-1945 yılları arasında cereyan eden İkinci Dünya Savaşı yıllarında konularda toplumsal kaygı ağırlık kazanır, toplumsal konular çeşitlenir. Edebiyatımızda “köy edebiyatı” başlar, köy ve köylünün sorunları dile getirilir.

1950’li yıllarda İkinci Dünya Savaşı yıllarında yetişen köy çıkışlı, Köy Enstitülü yazarların köy ve kasaba romanlarını yayımlamaya başlarlar.

1960’lı yıllarda toplumcu genç yazarlar konuları çeşitlendirirler; geçirilen siyasal, toplumsal ve ekonomik değişmeler, bunların sonuçları ele alınır.

1970-1980 yılları arasında roman yazarları sayısında büyük bir artış görülüyor. Konu türlerinde artış görülür, yazarların sıkıntısını çektikleri 27 Mayıs ve 12 Mart olayları ele alınır. Belgelere dayanarak yazılan tarihsel romanlarla birlikte Almanya’ya göçün değişik bir yanıyla girdiği romanlar görülüyor. Türkiye’den Almanya’ya getirilen çocukların dil sorunları, anne babalarının iş yaşamlarında karşılaştıkları sorunları, sıla özlemi, Alman topluluğuna uyum sağlamada çekilen sıkıntılar anlatılır.

1980-1990 yılları arasında aileden hareket ederek, 1900’lerden başlayan geniş bir zaman dilimi içinde, Türkiye’nin toplumsal yaşamından kesitler verilir. Öz yaşam öyküsü romanı özelliği taşıyan romanlar yazılır. 12 Eylül 1980 öncesi olaylarından kesitler verilir. Yetmişli yılların gençliğini sorgulanır. İnsanların alın yazılarına egemen olmak için gösterdikleri çaba, köyden kente göç ile köylülerin kentte içine düştükleri çıkmazlar, kadın sorunları anlatılır. Roman klasik yapısından uzaklaştırılır, yeni bir kurgu kazandırılır. Yazarlar, belgelere dayanarak tarihe yönelir. Din içerikli romanların sayısındaki artma oluyor.

Günümüzde Türk romanların değişik Batı dillerine çevrilmesi Türk romanındaki gelişmenin ölçüsünü gösterir.

Yazar: Prof. Dr. Olcay ÖNERTOY, Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı

Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar:

• Akyüz, Kenan. Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri I.
• Kudret, Cevdet. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman C.1 (1859-1910) 1965 İst., C.2, (1911-1922), 1967, C.3 (1923-1959) 1990.
• Kurdakul, Şükran. Çağdaş Türk Edebiyatı, 4 Cilt, İstanbul: 1992.
• Kutlu, Şemsettin. Başlangıcından Günümüze Kadar Türk Romanları, İstanbul: 1976.
• Moran, Berna. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış, C-I 1983, C.II 1990, C.III 1994.
• Necatigil, Behçet. Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü 13. Baskı, 1989.
• Necatigil, Behçet. Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü.
• Oktay, Ahmet. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı, (1923-1950), 1993.
• Özkırımlı, Atilla. Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, 4 Cilt 1982. 4. Baskı, 1984.
• Tuncer, Hüseyin. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı I, II, 1996.
• Ünlü, Mahir. Ömer, Özcan. Yirminci Yüzyıl Türk Edebiyatı I (1900-1923), 1987, II (1923-1949), III (1940-1960), 1990, IV (1940-1960), 1991.

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

• Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının Oluşumu
• Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının Genel Özellikleri
• Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı Temsilcileri ve Özellikleri
• Cumhuriyet Dönemi Şiir
• Cumhuriyet Dönemi Roman
• Cumhuriyet Dönemi Öykü
• Cumhuriyet Dönemi Deneme
• Cumhuriyet Dönemi Tiyatro
• Cumhuriyet Dönemi Günlük
• Cumhuriyet Dönemi Hatıra (Anı)
• Cumhuriyet Dönemi Gezi
• Cumhuriyet Dönemi Mülakat-Röportaj
• Cumhuriyet Dönemi Söylev (Nutuk)