Cahit Tanyol Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Prof. Dr. Cahit Tanyol (D:  1914, Nizip, Gaziantep – Ö: 11 Ağustos 2020, Moda, İstanbul) Şair, yazar.

Cahit Tanyol, Gaziantep Nizip Cumhuriyet İlkokulu (1926), Adana öğretmen Okulu (1931), Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü Edebiyat Bölümü (1935), İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü (1944) mezunu. Türkçe, edebiyat ve felsefe öğretmeni olarak Yozgat Lisesi (1936), Çorum Ortaokulu (1937), İzmir Tilkilik Ortaokulu (1938-40), İstanbul Eyüp Ortaokulu (1940-44), Taksim ve Haydarpaşa liselerinde (1945) görev yaptı.

1944’te “Sehopenhauer’da Ahlâkın Temeli” adlı tezi ile yüksek lisansım bitirdi ve 1946 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine sosyoloji asistanı olarak girdi. “Haz ve Elemin Ahlâkta Yeri” adlı çalışmasıyla (1949) doktorasını tamamladı ve “Örf ve Adetler Sosyolojisi Açısından Sanat ve Ahlâk” adlı takdim tezi ile (1953) doçent, 1961 yılında profesör oldu, öğretim üyeliği ile birlikte 1972-1982 yıllan arasında Sosyoloji Enstitüsü Müdürlüğü ve bölüm başkanlığı yaparak emekliye ayrıldı.

Tanyol’un “Gurup, Taşbaşta Akşam” başlıklı ilk şiirleri İsmail Habip Sevük‘ün Adana Maarif Emini iken çıkardığı Maarif Mecmuasında, yer aldı. Şiir ve yazıları, 1928 yılından 1932 yılına kadar Servet-i Fünûn, Yenilik, İçtihat; sonraları Aramak, Varlık, Değirmen (1942-44, 12 sayı), Akademi, İnsan, Aile Küçük Dergi, Yeni İnsan, Yön, Hisar, Realite, Türk Yurdu dergilerinde yayımlandı. Yeni Sabah, Cumhuriyet, Milliyet, Son Telgraf, Güneş gibi gazetelerde yazdı.

Fransızca ve Türkçe yayımlanan Realite dergisinde çıkan Seyahate Davet adlı şiiriyle birincilik kazandı. 1957 yılından itibaren İngiltere, Fransa ve İspanya’yı gezip gördü. Bu ülkelerde düzenlenen uluslararası sosyoloji kongrelerine katıldı. Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Demeği, Türk Sosyolojisi Derneği, Yahya Kemal’i Sevenler Derneği, Turing Kulübü üyesiydi.

Cahit Tanyol’un Eserleri

Şiir:

• Kuruluş ve Fetih Destanı (1969),
• Son Liman (bütün şiirleri, 1992),
• Düş Yorgunu (2001).

İnceleme-Deneme:

• Örf ve Âdetler Sosyolojisi Bakımından Sanat ve Ahlâk (1954),
• Sosyal Ahlak-Laik Ahlâka Giriş (1960),
• Peşke Binamlısı Köyü (1961),
• Eylen Köyü (1967),
• Sosyolojik Açıdan Din, Ahlâk, Lâiklik ve Politika Üzerine Diyaloglar (1970),
• Türk Sosyolojisinin Bazı Sorunları (1973),
• Hocamız Fındıkoğlu (1976),
• Atatürk ve Halkçılık (1981),
• İşçi Hakları (haz. Cahit Tanyol… ve diğerleri, 1984),
• Türk Edebiyatında Yahya Kemal (inceleme ve anılar, 1985),
• Laiklik ve İrtica (1989),
• Çankaya Dramı (1990),
• Schopenhauer’da Ahlak Felsefesi (1998),
• Neden Türban: Şeriat ve İrtica (1999),
• Türkler ile Kürtler (1999),
• Hoca Kadri Efendi’nin Parlamentosu (2003).