Boris Pasternak Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Boris Leonidoviç Pasternak (D: 10 Şubat 1890, Moskova, Rus Çarlığı – Ö: 30 Mayıs 1960, Peredelkino, Moskova yakınları, SSCB), Rus şair.

Doktor Jivago adlı romanıyla 1958 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmış, ama bunun SSCB’de yol açtığı tepkiler nedeniyle ödülü reddetmek zorunda kalmıştır.

Kültürlü bir Yahudi ailesinden geliyordu. Romana Lev Tolstoy‘un, şair Rainer Maria Rilke‘nin, besteci Sergey Rachmaninoffun ve Lenin’in portrelerini yapan babası Leonid bir sanat profesörüydü. Annesi Rosa Kaufman piyanistti. Gençliğinde şiire yetenekli olmasına karşın altı yıl müzik kuramı ve beste öğrenimi gördü. Ardından birden felsefeye yönelerek Moskova Devlet Üniversitesi ve Almanya’daki Marburg Üniversitesi’nde felsefe dersleri aldı. I. Dünya Savaşı sırasında, bedensel durumu nedeniyle askere alınmayarak Ural Dağlarındaki bir kimya fabrikasında çalıştı. Devrimden sonra eğitim bakanlığının kütüphanesinde görev aldı.

İlk şiir kitabı 1913’te yayımlandı. Poverh baryerov (1917; Engellerin Üzerinden) adlı ikinci kitabı büyük ilgi uyandırdı. Sestra maya jizn’in (1922; Kız Kardeşimin Yaşamı) adlı yapıtının yayımlanmasıyla, şiirde önemli bir yeni lirik ses sayılmaya başladı.

Bu dönemde simgeciliğin etkilerini taşıyan şiirleri avant-garde özelliklerine karşın çok başarılıydı. 1933-1943 döneminde ise, ortaya koyduğu ürünlerle toplumcu gerçekçilik gibi resmi sanat akımları arasındaki uçurumun giderek büyümesi sonucunda şiirlerini yayımlayamaz duruma geldi.

Doktor Jivago:

Pastemak devrimin acımasız ortamı ve sonrasındaki göç, tinsel yalnızlık ve aşk üzerine epik bir roman olan Doktor Jivago’yu 1956’da Moskova’nın önde gelen bir aylık dergisine verdi. Dergi Sovyet Devrimi’ni, devrimi gerçekleştirenleri ve SSCB’nin toplumsal yapısını aşağıladığı gerekçesiyle romanı yayımlamayı reddetti. Yayın haklarını Pasternak’tan satın alan bir İtalyan yayınevi aracılığıyla 1957’de Batı dünyasına ulaşan roman bir yıl içinde, aralarında Türkçenin de bulunduğu 18 dile çevrildi (1958,1999) ve bütün dünyada büyük ilgi gördü. SSCB’de uzun süre gizlice dağıtılan ve okunan roman, ancak 1985’ten sonraki demokratikleşme hareketi sırasında yayımlanabildi.

Nobel Ödülü’nün verilmesi üzerine SSCB’de Pasternak’a karşı yoğun bir saldırı kampanyası başlatıldı. Pasternak çevirmenler birliğinden kovularak geçim kaynağından yoksun bırakıldı. Yaşamının son yıllarını kansere ve kalp hastalığına yakalanmış olarak Peredelkino’daki evinde geçirdi. 30 Mayıs 1960 tarihinde hayatını kaybetti.

Boris Pasternak Eserleri

Şiir:

• Bulutlarda ikiz(1914)
• Engellerin Üstünden (1917)
• Kızkardeşim Hayat (1922)
• Tem ve Çeşitlemeler (1923)
• Hava Yolları (1924)
• 1905 Yılı (1927)
• Teğmen Schmidt (1927)
• İkinci Doğuş (1932)
• Erken Trenler (1943)
• Yeryüzü Enginliği (1945)
• Gece (1956)

Roman:

• Doktor Jivago (1957)