Bitlisli Müştâk Baba Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri 

Müştâk Baba’nın ailesi Hicrî 1051 (M.1642) yılında devrin mutasavvıf ve âlimlerinden Molla Süleyman Baba başkanlığında Hakkari’den Bitlis’e göç etmiştir. Bu göçü müteakiben Müştak Baba da 1172/1759 yılında Bitlis’te dünyaya gelmiştir.

Asıl adı Muhammed Mustafa’dır. Babası İbrahim adlı bir zattır. On yaşında babasını kaybeden Müştak Baba, dedesi Hacı Süleyman’ın himayesine girmiş ve temel eğitimini de Bitlis’te Şems-i Bitlisî (Hacı Mahmud Hoca)’den alarak ondan zahiri ilimleri öğrenmiştir. Yirmi yaşına geldiğinde ise o, Hacı Hasan-ı Şirvanî’ye intisap ederek tasavvufa yönelmiş ve sülûkunu tamamladıktan sonra hilâfet seccadesine geçerek irşad görevine başlamıştır.

Manevî bir davet üzerine Bağdat’a giden Müştak Baba, orada birçok âlim, ârif, fazıl kimseyle görüşmüş ve ilmiyle kendini bunlara kabul ettirmiştir. Bu arada Nâkibü’l-Eşraf Şeyh Hasan’la tanışmış, onun bizzat sohbetlerinde bulunmuş ve ona intisap edip ondan da icazetini alarak oradan ayrılmıştır.

Müştak Baba, Trabzon ve İstanbul’da bulunmuş, H. 1247 (M.1832) yılında İstanbul’dan Bitlis’e tekrar geri dönerken yol uğrağı olarak Muş’a geldiğinde burada 75 yaşında iken 1832’de şehit olmuştur. Müştak Baba, Kadirî tarikatına mensup olup ismine izafeten gelişen Müştakîler kolu başta Muş ve Erzurum olmak üzere doğu illerimizde yaygındır. Kerameti vardır.

Müştak Baba, ayrıca bir Hacı Bayram Velî mensubu ve onun hayranıdır. O, zaman zaman Ankara’ya gelerek onun kabrini ziyaret eder ve onun manevî olarak duasını alır. Nitekim o, bu ziyaretlerinden birisi esnasında, Hacı Bayram Velî’nin kabri başında söylediği bir Gazel‘le Ankara’nın 1923 yılında İstanbul’la baş başa (başkent) olacağını ifade etmesi bu velî’nin en büyük keşiflerinden birisidir. Nitekim bu Gazel’in de içinde bulunduğu onun Divân’ı, İstanbul’da 1847’de basılmıştır. O, bu Gazel’inde; Ankara’nın başkent olacağını, bunun tarihinin de, bu Gazel’deki anahtar kelimelerin baş harflerinin ebced hesabıyla 1341/1923 olduğunu, hatta Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilanının da ıyd-ı mübârek olan Cuma günü’ne rastlayacağını ifade etmektedir. Nitekim de bu İstihrac-nâme türündeki Gazel’de belirtilen hususlar; yer, tarih ve gün olarak aynısıyla olmuştur. İşte Müştak Baba; böylesine velî, mutasavvıf, millî mefkûreye de vâkıf önemli bir şairimizdir.

Kaynakça: Prof. Dr. Abdurrahman GÜZEL, Türk Halk Şiiri