Bir Bilim Adamının Romanı – Oğuz Atay

“Bir Bilim Adamının Romanı“, Oğuz Atay’ın 1975 yılında yayımlanan romanı. Eser, Türkiye’de biyografik roman türünün en iyi örneklerindendir.

Atay, romanda İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’nden hocası olan Prof. Dr. Mustafa İnan’ın yaşam öyküsünü roman tekniğinin imkânlarını kullanarak anlatır. Aynı zamanda Mustafa İnan’ın şahsında bir dönemin idealist kuşağının hayatını yansıtır.

Romana vücut veren, taşradan çıkıp yüksek öğrenim için İstanbul’a gelen ve deha özellikleri gösteren bir gencin üstün zekâsıyla büyük bir bilim adamı oluş serüvenidir.

Yoksul bir halk çocuğu olan Mustafa İnan, dünyaca tanınan bir bilim adamı olma sürecinde güçlükler yaşar; bu güçlüklere rağmen ahlak ve kişiliğinden ödün vermez.

İki bölümden oluşan romanın birinci bölümünde Mustafa İnan’ın doğumundan öğrenim hayatının sonuna kadarki dönem, ikinci bölümde ise hocalığından ölümüne kadarki süreç dikkatlere sunulur.

24 Ağustos 1911’de Adana’da seyyar posta memuru Hüseyin Avni Bey’in oğlu olarak dünyaya gelen, çocukluk yılları 1. Dünya Savaşına ve işgal yıllarına denk düşen, Anadolu’nun salgın hastalıklarla, kazalarla, tıbbi imkânsızlıklarla dolu zor koşullarına rağmen hayatta kalan Mustafa İnan, baştan sona çok başarılı bir öğrencilik sergiler.

“Mustafa İnan ölseydi bilim hayatımızda çok büyük bir boşluk olacaktı.” diyen Atay, romanın ikinci bölümünde Mustafa İnan’ın eşi Jale ile tanışması ve evlenmesi, başarılı akademik hayatı, dekanlığı, bilimsel faaliyetleri, çalışkanlığı, fedakârlığı gibi yönlerini betimler.

Bilime, araştırmaya, öğrenmeye karşı sonsuz bir merakı olan Mustafa İnan; dil, edebiyat, felsefe, sanat, tarih, matematik gibi birçok dalla ilgilenmekte, Yahya Kemal‘in sohbetlerine katılmaktadır. Ülkesine ve milletine gönülden bağlıdır.

Milletvekilliği ve bakanlık tekliflerini kabul etmez. Asıl görevinin eğitim olduğunu düşünür. Kendisine sunulan tüm maddi imkânları elinin tersiyle iter. Tam bir idealisttir. Adanmış bir hayat yaşar, paranın güdümüne girmez. Yoğun çalışma temposu içinde sağlığını ihmal eder. İlerleyen hastalığına rağmen iyileşmeyi ve öğrencilerine kavuşmayı umar, ancak 5 Ağustos 1967’de “lösemi”den ölür.

Oğuz Atay, belgesel niteliğini vurgulamak için romanın sonuna hocasının fotoğraflarını eklemiştir.

Prof. Dr. Mustafa İnan Kimdir?

Mustafa İnan (d.1911, Adana – ö. 5 ağustos 1967, Almanya) İnşaat mühendisi, fizikçi ve akademisyen: Teknik mekanik ve analitik mekanik alanlarında devrin önde gelen bilim insanlarındandır. Hayatını Türkiye’de bilimin gelişmesine adamıştır. 1957 ile 1959 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi’nin rektörlüğü yapmıştır. (Vikipedi)