Başyapıt Nedir?

Başyapıt Nedir? Harika Sanat Eserleriyle Karşılaştırmalar (What Makes a Masterpiece? Encounters with Great Works of Art) – Christopher Dell (Editör)

Başyapıt Budur! Adı böyle olunca ister istemez başyapıt nedir ki diyerek çevirmeye başlıyorum kitabın sayfalarını. Evet, nedir başyapıt? Kuşkusuz iddialı bir soru bu. En az cevabı kadar iddialı…

Başyapıt Budur!’u hazırlayan Christopher Dell’in ve kitabın oluşumuna katkı sağlayan yetmiş sanatçı, eleştirmen ve sanat tarihçisinin bu soruya verdiği her cevap da zaten sanat içinde birbirine açılan kapılar gibi.

Günümüzde filmler, kitaplar ve müzik de başyapıt olarak adlandırılıyor. Ya da yaratıcı bir kariyerin doruk noktasını ifade edebiliyor bu sözcük. Hiç kuşkusuz aldatıcı bir çekiciliği var. Tıpkı sanatın yüceliğine dair yapılan tüm atıflar gibi.

Dell, ustaların ustası olarak adlandırdığı Kenneth Clark’ın düşüncesinin altını çiziyor bu noktada. Clark’a göre başyapıtın iki önemli özelliği var:

“Anı ve duyguların, tek bir düşünce oluşturan biçimi” ve “geleneksel biçimleri, hem geçmişle ilişkisini sürdüren hem de sanatçının çağını ifade eden biçimler olarak yeniden yaratma gücü.”

Büyük sanat eserlerinin nesnel büyüklüğünü tanımlama girişiminde, tekniğe dair virtüözlüğün, çığır açıcı yeteneğin ve yaklaşımın özgünlüğünün altını çizmektedir Clark. Peki, hal böyleyken Başyapıt Budur!’un içine hangi sanat eserleri girmektedir?