Alımlama Estetiği Kuramı

1960’ların sonunda sıkça kullanılmaya başlayan bu kuramın temel amacı, edebî metnin anlam alanının genişletilmesine yönelik okurun durumu üzerine çıkarımlarda bulunmaktır.

• Kuramın temsilcileri Wolfgang Iser, Hans-Robert Jauss ve Stanley Fish’tir. Alımlama estetiği bugün çeşitli ülkelere yayılmış durumdadır, ancak akımın doğduğu yer Almanya’dır.

• Alımlama estetiğinin duygusal etki kuramından ayrıldığı noktalar vardır. Bunların en dikkat çekeni edebî eserin bir zevk, heyecan ve estetik yaşantıya ulaşmada araç olarak kullanılıp kullanılamayacağı ve eserin anlamının nasıl çoğaltılacağına ilişkindir.

• Alımlama kuramı sanatın tanımıyla ilgilenmez, eserin anlam sorununa dikkat çeker ve bu anlamın nasıl derinleştirileceği ile ilgilenir. Bundan dolayı “Esere anlamı yazar mı yükler?”, “Eserdeki sözcükler anlama nasıl katkı sağlar? ya da “Anlamın okur ile doğrudan bir ilişkisi var mıdır? şeklinde birtakım sorularla yönünü belirlemeye çalışır.

• Böylelikle duygudan ziyade bilgi ve kavrayış noktasında sanat eserinin işlevini arayan bu kuram, duygusallıktan ziyade anlamın açığa çıkarılmasına yönelik olarak bilgi merkezli bir zeminde yürür.