Ali Fuat Başgil

Ali Fuat Başgil Kimdir? Hayatı, Eserleri

Ord. Prof. Ali Fuat Başgil (D: 1893, Çarşamba, Samsun – Ö: 17 Nisan 1967, İstanbul) Hukukçu, Fikir ve Siyaset Adamı.

Ali Fuat Başgil, ilköğrenimini Çarşamba’da tamamladı. Ortaöğreniminin bir bölümünü İstanbul’da yapıp Birinci Dünya Savaşı’na katıldı. Kafkasya cephesinde savaştı. Savaştan sonra Paris Buffone Lisesi (1921) ve Grenoble Hukuk Fakültesinde okuduktan sonra Sorbonne Üniversitesi Felsefe Bölümü ile Paris Siyasal Bilgiler okulundan mezun oldu (1929). Türkiye’ye döndüğünde Millî Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğrenim genel müdür yardımcısı oldu. Bir yıl sonra, Ankara Hukuk Fakültesinin açtığı doçentlik sınavını kazanarak bu fakülteye doçent olarak atandı. 1932’de profesörlüğe yükseldi. 1933’te İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine atanan Başgil, burada uzun yıllar öğretim üyeliği ve 1938’de dekanlık yaptı.

1939’da ordinaryüs profesörlüğe yükseldi. Hür Fikirleri Yayma Cemiyetini kurdu. Hatay’ın bağımsız bir devlet olarak ilanıyla ilgili olarak Hatay Anayasasını hazırladı. Yeniden Ankara’ya dönerek Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Hukuk Fakültesinde profesörlük yaptı (1943). 27 Mayıs ihtilalinden sonra üniversiteden uzaklaştırılan 147’likler arasında yer aldı. Kuruluş çalışmalarına katkıda bulunduğu Adalet Partisi listesinden Ekim 1961 seçiminde Samsun senatörü seçildi. Cumhurbaşkanlığına adaylığını koydu, sonra gördüğü baskılar üzerine geri çekilerek senatörlükten de istifa edip, İsviçre’ye gitti (1962). İsviçre’de Cenevre Üniversitesinde Türk Tarihi ve Dili dersleri verdi. 1965 seçimlerine katılarak AP’den İstanbul milletvekili seçildi.

Ali Fuat Başgil’in Başlıca Eserleri

La Question des Detrois (Ses origines, son evolution sasolution â la conference de Lausanne, 1928),
Esas Teşkilât Hukuku Dersleri (1934),
Klasik Ferdî Hak ve Hürriyetler Nazariyesi ve Muasır Devletçilik Sistemi (1938),
La Vie Juridique des Peuples (Türkiye Anayasası ve Siyasî Rejimi, Belçika, 1939;
Türkiye Siyasî Rejimi ve Anayasa Prensipleri, 1957),
Esas Teşkilat Hukuku Dersleri (3 cilt, 1940),
Türkiye İş Hukuku (1940),
Vatandaşın Büyük Millet Meclisi’ne Müracaat Hakkı (1944),
Hukukun Ana Mesele ve Müesseseleri (1948),
Türkçe Meselesi (1948),
Vatandaş Hürriyeti ve Bunun Teminatı (1948),
Demokrasi ve Hürriyet (1949),
Gençlerle Başbaşa (1949),
Din Nedir? Din Hürriyeti ve Laiklik Ne Demektir? (1954),
Din ve Laiklik (1955),
Dinde Reformcular (Eşref Edib, N. Topçu, İ. H. Danişmend ve M. R. Ogan’la birlikte, 1959),
Esas Teşkilat Hukuku (1960),
İlmin Işığında Günün Meseleleri (1960),
Vatandaş Hak ve Hürriyetlerinin Korunması ve Anayasamızın Eksiklikleri (2 cilt, 1960),
Demokrasi Yolunda / Siyasî Hukuk Etüdleri (1961),
Din Nedir, Din Hürriyeti ve Laiklik Ne Demektir? (1962),
27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri (1963),
A. Fuat Başgil’in Hatıraları (1990),
Cihan Sulhu ve İnsan Hakları,
Seçim Sistemimizin Kıymeti ve Eksiklikleri.