Adlaşmış Sıfat Nedir?
Adlaşmış Sıfat Nedir? Adlaşmış Sıfat Örnekleri
Niteleme sıfatları, çekim eki alarak veya almadan, niteledikleri ismin yerine geçecek şekilde kullanılabilir. Bu sözcüklere “adlaşmış sıfat” denir.
- Yaralı çocuk, annesini görünce sevindi.
- Yaralı, annesini görünce sevindi.
Birinci cümlede “yaralı” sözcüğü, “çocuk” adını niteleyen bir niteleme sıfatıdır, ikinci cümlede ise, “yaralı çocuk” tamlamasındaki “çocuk” sözcüğü düşmüş, “yaralı” sözcüğü hem adın yerine geçmiş hem nitelik bildirmiştir, yani adlaşmış sıfat olmuştur.
- Makineleri kontrol ediyor, bozukları bir kenara ayırıyordu.
Bu cümlede “bozukları” sözcüğü, “makine” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “makine” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur.
- Çocuğun kirlileri az olunca onları elde yıkarım.
Bu cümlede “kirliler” sözcüğü, “giyecek” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “giyecek” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur.
- Senin küçük yine bir yaramazlık peşinde.
Bu cümlede “küçük” sözcüğü, bir kişiyi nitelerken, çekim eki almadan hem nitelediği kişinin yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur.
Dikkat!
Türkçede meslek adları ve bazı adlar, sıfat olarak kullanılabilir. Bu sözcükleri, adlaşmış sıfatlarla karıştırmamak gerekir.
- Simitçi çocuk hemen bize birer simit verdi.
- Simitçi, hemen bize birer simit verdi.
Bu cümlelerin birincisinde “simitçi” sözcüğü, “çocuk” adını nitelediği için sıfat görevindedir. İkinci cümledeki “simitçi” sözcüğü ad olarak kullanılmıştır; ama adlaşmış sıfat değildir.
- Yarışmacılar, oldukça neşeliydi.
- Kış için yakacak almalıyız.
Bu cümlelerde geçen “yarışmacı, yakacak” sözcükleri gerektiğinde sıfat olabildiği halde (yarışmacı öğrenciler, yakacak odun) bu cümlelerde ad olarak kullanılmıştır; ama adlaşmış sıfat değildir.
Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam kanşıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül (,) getirilir.
- İhtiyar, görevliye elindeki kâğıdı gösterdi.
Bu cümlede “ihtiyar” sözcüğü bir kişiyi karşılayarak adlaşmıştır. Bu sözcükten sonra “görevli” adı geldiğinde virgül konulmazsa “ihtiyar” sözcüğü “görevli” adının sıfatı olmaktadır. Bu yüzden “ihtiyar” sözcüğünün adlaşmış sıfat olması için bu sözcükten sonra virgül (,) konmalıdır.
