Abidin Dino

Abidin Dino Kimdir? Hayatı, Sergileri, Eserleri

Abidin Dino (D: 23 Mart 1913, İstanbul – Ö: 07 Aralık 1993, Paris, Fransa) Ressam, yazar.

Abidin Dino, 23 Mart 1913’de İstanbul’da dünyaya geldi. Aynı yıl ailesi Cenevre’ye yerleşince 12 yaşına kadar burada büyüyen Dino, 1. Dünya Savaşı’nın ardından İstanbul’a döndü. Robert Koleji’nde başladığı eğitimini resim ve karikatüre duyduğu ilgi nedeniyle yarıda bıraktı. Aynı zamanda edebiyat’la da ilgilen Dino, o dönemde abisi Arif Dino’nun da desteğiyle kendini tamamen sanata adadı.

Yarın Gazetesi’nde desenleri ve ilk kez 1931’de Artist adlı dergide de yazıları yayınlanan Dino, yaptığı herşeyde yeniliğin peşindeydi. 1931 ve 1932 yılları arasında Esrarkeşler ve Parmak İstifleri adlı dizileri gerçekleştiren Abidin Dino, Pertev Naili Boratav‘ın Türk Masalları ve Nâzım Hikmet‘in Kuvayi Milliye adlı eserlerini resimledi.

1933’te D Grubu topluluğunu diğer ressamlar Nurullah Berk, Cemal Tollu, Zeki Faik İzer, Elif Naci ve heykeltraş Zühtü Müritoğlu ile birlikte kuran Dino, yine yenilik peşindeydi. Bu toplulukta düşünce yanı ağır basan resimler yapmayı amaçladılar ve meydana getirdikleri eserlerle birçok sergi açtılar.

Aynı yıl SSCB’li yönetmen Sergay Yutkeviç’in Türkiye’nin Kalbi Ankara filmini çekmek için Türkiye’ye geldiği sırada, Dino’nun resimlerini gördü ve Mustafa Kemal ATATÜRK’ün de ricasıyla, o’nu Leningrad’a davet etti. Böylece 1934’de sinema eğitimi almak için gittiği Leningrad’da dekoratör ve ressam olarak Yutkeviç’in çalışmalarına katıldı ve onun yönettiği Madenciler adlı filmde çalışma imkanı buldu. Abidin Dino, geçen üç yılın ardından, 2. Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla oradan ayrıldı ve bir süre Londra’da yaşadıktan sonra, Paris’e gitti ve burada çalışmalarda bulundu. Yine ressam ve dekoratör olarak çalıştığı bu dönemde Pablo Picasso, Tristan Tzara, Eisentein, Andre Malraux ve Gertrude Stein gibi önde gelen sanatçılarla da yakınlıklar kurdu.

1939’da İstanbul’a döndüğü sıralarda yoksul insanlara ve balıkçılara olan ilgisinin üzerine, onun gibi düşünen sanatçılarla birlikte 1941’de Liman Grubu diye anılan Yeniler Topluluğu’nu kurdu. Liman çevresindeki balıkçıların resimlerinden oluşturularak açılan sergi büyük ilgi gördü. Aynı dönemde bir yandan da siyasal çalışmalarda bulunan Dino, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından Mecitözü’ne, ardından da Adana’ya sürgüne gönderildi. Dino, 1943 yılında Kenanpaşazade Sait Bey’in oğlu olan Osmanlı Bankası Resmi İşler Müdürü Asım Bey’in kızı dilci, öğretim üyesi, çevirmen ve yazar olan Güzin Dino (Dikel) ile evlendi. Adana’da yaşadığı dönemde, resimlerinde pamuk işçilerini işleyen Dino, “Kel” adını verdiği bir oyun yazdı, “Türk Sözü” isimli bir gazete yönetti ve 1950 yılında “Çingeneler” adında bir film de senaryosu yazdı.

Sürgün yıllarının ardından İstanbul’a dönen Dino, “İkinci Dünya Savaşı” adlı diziyi gerçekleştirdi ve 1952 yılında tamamen Paris’e yerleşti. Amerika, Fransa ve Cezayir’de sergiler açmasının ve karma sergilere katılmasının yanısıra, bir dönem Fransa Plastik Sanatlar Birliği’nin Onur Başkanlığı’nı yaptı ve New York Dünya Sergisi’nin Sanat Danışmanlığı’nı yürüttü. İki yıl sonra eşi de Paris’e yerleşti. Güzin Dino, Paris’teki Ulusal Bilim Merkezi’nde çalıştı ve Doğu Dilleri Enstitüsü’nde öğretim üyeliği yaptı.

Dino, tek bir konuyu ele alarak yaptığı resimlere, “İşkence” (1955), “Atom Korkusu” (1955), “Uzun Yürüyüş” (1955), “Uzay” (1959), “Adalar” (1964-65), “Savaş ve Barış” (1966), “Çıplaklar” (1976) gibi isimler vererek onları sergiledi. Aynı yıllarda, Yaşar Kemal’in “Deniz Küstü” (1978) adlı romanını, İlhami Bekir’in “Unuttum” (1979) ve Melih Cevdet Anday’ın “Tanıdık Dünya” (1984) adlı şiir kitaplarını da resimledi. Dino, 1966 yılında da yönetmenliğini yaptığı “Golemata Voda” adlı belgesel film ile, Flaherty Ödülü’nü kazandı.

Abidin Dino, 7 Aralık 1993 günü, 80 yaşındayken Paris’te Villejuif Hastanesi’nde vefat etti. Dino’nun cenazesi İstanbul’a getirildi ve Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Ölümünün ardından “Kültür, Sanat ve Politika Üstüne Yazılar” adı altında, Kısa Hayat Öyküsü, Kel ve Verese adlı oyunları, Eller, Pera Palas, Sinan adlı anlatıları ve 1938-1993 yılları arasında yazdığı yazılar yayımlandı. Eşi Güzin Dino’nun da Gel Zaman Git Zaman – Abidin Dino’lu Yıllar adlı bir kitabı bulunmaktadır.

KİŞİSEL SERGİLERİ

1955 Galerie Kleber, Paris 1955
Galerie Camille Renaud, Paris 1956
Galerie La Demeure, Paris 1957
Cadan Gallery, New York 1958
Picasso Müzesi, Antibes 1959
Galerie Schoeller, Paris 1960
Galerie Deent, Amsterdam 1962
Galerie Partis Pris, Grenoble 1964
Galerie Spisovatele, Prag 1964
Galerie Ritter, Zürih 1964
İbn-i Haldun Müzesi, Cezayir 1964
Galerie Casanova, Paris 1965
Scott-Faure Gallery, La Jolla, California 1966
Dom Pisatili Galerisi, Moskova 1968
Galerie Henriette Gomez, Paris 1969
Galerie Deent, Amsterdam 1970
Galeri 1, İstanbul 1971
II Poliedro Galeria, Roma 1972
Galerie Leonardo da Vinci, Potenza 1972
Galerie Estève, Paris 1976
Çıplaklar, Palais Municipale, Saint-Paul de Vence 1977
Doksan Çiçek/Dokunsan Çiçek , Vakko Sanat Galerisi, Ankara 1978
Siloghi Galerisi, Atina 1978
Galerie Le Scriptorium, Paris 1978
Vakko Sanat Galerisi, Ankara/İzmir 1979
Deniz Küstü, Vakko Sanat Galerisi, Ankara/İzmir 1979
Bedri Rahmi Galerisi, İstanbul 1980
Türkay Sanat Galerisi,Stuttgart 1980
Galerie dans la Galerie, Paris 1980
Galerie Place Beauvau, Paris 1981
Adalar, Bedri Rahmi Galerisi, İstanbul 1981
Adalar, Vakko Sanat Galerileri 1981
Adalar, Saint-Germain en Laye 1982
Galerie Praestasgaarden, Danimarka 1983
Günümüz Türk Sanatı, Fondation Corrente, Milano 1983
Vakko Sanat Galerisi, İstanbul/Ankara 1984
El, Galeri Nev, Ankara 1985
Urart Sanat Galerisi,İstanbul/Ankara 1985
Pamukbank Suadiya Sanat Galerisi, İstanbul 1986
Yalınlar, Galerie Espace Pont Neuf, Paris 1986
Bu Dünya, Galeri Nev, Ankara 1987
Bu Dünya, Galeri Nev, İstanbul 1988
Jacques L. Jourdan-Jopie, Paris 1988
Garanti Sanat Galerisi, İstanbul 1988
Acıyı Çizmek, Vakko Sanat Galerisi, İstanbul/Ankara 1988
Yalınlar, Galeri Nev, Ankara 1989
Galerie Vieille du Temple, Paris 1989
Antibes Resimleri-Açılar-Pencereler, Galeri MD, İstanbul 1990
Çiçekleme, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 1990
Musée de la Céramique, İtalya 1991
Galerie Bussola, Turin 1992
Yüzler, Galeri Vieille du Temple, Paris 1993
Ak la Ka ra, Galeri Nev, Ankara/İstanbul; Kızılkule,Antalya 1993
HP Galerisi, Lefkoşa 1994
1. Ölüm Yıldönümü Sergisi, Galeri Nev, İstanbul 1996
Üç Şehir: Antibes, İstanbul, Paris, YKB Galerileri, İstanbul /Adana / İzmir 1997
Abidin Dino’yu Anma Sergisi, Fransız Kültür Merkezi, İzmir 1997
Galerie Vieille du Temple, Paris 1999
Kafalar, Galeri Nev, İstanbul 2001
Bir Desen Ustası, Garanti Bankası Sanat Galerisi, İstanbul 2001
Art Shop, İzmir (Galeri Nev’in katkılarıyla) 2003
El Mikrocerrahi ve Ortopedi Travmatoloji Hastanesi, İzmir (Galeri Nev’in katkılarıyla) 2003
Milli Reasürans Galerisi, İstanbul 2003
Yapı Kredi Kasım Taşkent Galerisi 2003-2004
Onuncu Ölüm Yıldönümü Anısına, “Güzin’in Abidinleri”, Galeri Nev Ankara/İstanbul

KATILDIĞI KARMA SERGİLER

1952 16. Venedik Bienali 1954-1962 Salon de Mai, Paris 1964 Türk Sanatçılar Sergisi, Musée de l’Art Moderne de la Ville, Paris 1976 7 Türk Ressam, Centre Culturel, Venissieux 1977 Siloghi Galerisi, Atina 1979 Poésie Murale, Bourges 1979 5 Türk Ressamı, Türkay Sanat Galerisi, Stuttgart 1982 Bugünün Türk Ressamları, Fondation Corrente, Milano 1982 Henry Thomas Foundation, Musée de l’Art Moderne de la Ville, Paris 1983 İnsan Görüntüsü, Galerie Sculptures, Paris 1983 d Grubu 50. Yıl Resim ve Heykel Sergisi, Garanti Sanat Galerisi, İstanbul 1986 Çağdaş Türk Plastik Sanatları Sergisi, Ankara 1987 1. Uluslararası İstanbul Bienali 1989 Jacques L. Jourdan-Jopie, Paris 1989 İslam Dünyasında Çağdaş Sanat, Barbican Centre, Londra 1990 10. Uluslararası Sanat Fuarı, Galeri Nev ,1940 Kuşağı, Tem Sanat Galerisi, İstanbul ,1940 d Grubu’ndan Bir Kesit, Şekerbank Sanat Galerisi, Ankara ,1940 Paristanbul, Cité International des Arts, Paris 1991 1. Sanat Fuarı, Apocalpyses, Saint-Germain en Laye 1991 La Bussola Galeria, Torino 1992 Galerie Hermés, Paris 1992 Galerie Vieille du Temple, Paris 1994 1950-2000 T.C. Merkez Bankası 1994 Çağdaş Türk Sanatı Kolesiyonu Sergisi, AKM, Ankara 1995 Devlet Resim ve Heykel Müzesi, Ankara 2000 Beden/Ego, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 2000 Hayal/Hakikat, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 2000 Mekan/Zaman, Galeri Nev, Ankara/İstanbul 2000 Nazar/İktidar, Galeri Nev, Ankara/İstanbul