Demdeme – Muallim Naci

Demdeme, Muallim Naci‘nin 1886 yılında yayımlanmış eleştiri türündeki eseri.

Recaizade Ekrem‘in, Menemenlizade Tahir’in “Elhan” adlı şiir kitabı için yazdığı Takdir-i Elhan ve Üçüncü Zemzeme‘deki düşüncelerini eleştirmek amacıyla yazılmıştır.

Önce Saadet gazetesinde dizi yazı olarak çıktı. Ama ağır bir dille yazılan ve kişisel saldırının egemen olduğu eleştiriler Recaizade’nin başvurusu üzerine hükümetçe durduruldu, sonra kitap olarak yayımlandı. Bu tartışma Tanzimat sonrası Türk edebiyatında görülen eskiyeni çatışmasının somut örneklerindendir. Yenilikçilerle eskiyi savunanlar bu tartışmadan sonra gruplaşır, birbirlerine karşı açıkça tavır alırlar.

Ahmet Hamdi Tanpınar‘ a göre Demdeme iki şairi de olumsuz biçimde etkilemiştir:

“Ekrem Bey’in üstü kapalı telmihlerinden açıkça ağır bir lisan ile yazılan ve her satırında şahsiyet yapan bu kitabın, şairin ilerdeki atışmaları üzerine menfi bir tesir yaptığı daima düşünülebilir. Bu tarihten itibaren Naci de yeniye karşı hemen hemen açıkça cephe alır.”

Demdeme Nedir?

Demdeme Kelimesinin Sözlük Anlamları:

• Hiddetli söz. Avâz. Hoşa gitmeyen sesler. (Farsça)
• Sinek vızıltısı. (Farsça)
• Gürültü, yüksek ses.
• Vızıltı, ses…