Olumsuz Cümle Nedir? Olumsuz Cümlenin Özellikleri, Örnekleri

Olumsuz Cümle: Fiil cümlesinde işin, oluşun, durumun yapılmadığını, yapılmayacağını veya olmadığını/gerçekleşmediğini; isim cümlesinde ise sözü edilen kavramın bulunmadığını, var olmadığını, bahsedilen şekilde olmadığını bildiren cümlelerdir.

• Fiil cümleleri, “-ma/-me” ; “-maz/mez” olumsuzluk ekleriyle  ve “ne … ne” bağlacıyla;
• İsim cümleleri de “yok” sözcüğüyle, “değil” olumsuzluk edatıyla, “ne….ne” bağlacıyla ve “-sız/-siz” olumsuzluk ekleriyle kurulur.

• Yarın daha erken gelmemelisin.
• Buraları daha önce hiç görmemiştim.
• Ateşle oyun olmaz.
• Bugün düşündüklerimi yapamadım.
• Bursa bu mevsimde soğuk değildir.
• Bu binanın yerinde şeftali bahçesi yoktu.
• Sokakta ne araba ne de insan var.
• Ankara bugün hem elektriksiz hem susuz.
• Misafirlere ikram edilen yemek tutsuzmuş.

Bazı cümleler yapı bakımından olumsuz olduğu hâlde anlamca olumlu olabilir:

• Çocuklarının okumasını istemiyor değildi. (İstiyordu.)
• Cezaya çarptırılanlar suçsuz değildiler. (Suçluydular.)
• Yangından korkmayan yoktur.
• Beni sevindiren onun iyi haberlerini almaktan başka bir şey değildi.

Soru eki, olumsuz çekimlenmiş bir fiille birlikte anlamca olumlu cümle; olumlu çekimlenmiş bir fiille birlikte anlamca olumsuz cümle yapabilir:

• Senin ne kadar zorluğa katlandığını bilmez miyim? (Bilirim.)
• Anlattıklarına inanmaz olur muyum? (İnanırım.)
• Sen çağırırsın da o gelmez mi? (Gelir.)
• Mazisi yıkık milletin atisi olur mu? (Olmaz)
• İnsanları kendine inandırmak kolay mı? (Kolay değil)
• Bu kadar eşyayı almaya para mı yeter? (Yetmez.)
• O küçücük çocuğa bu ağır işler yaptırılır mı?(Yaptırılmaz.)
• Yeşilden daha güzel renk olur mu? (Olmaz.)