Ses Türemesi nedir? Ses türemesi çeşitleri, örnekleri. Ünlü, Ünsüz Türemesi

a) Ünlü Türemesi

“-cık, -cik” eki alan bazı sözcüklerde ek ile sözcüğün arasın da “a, e, ı, i” ünlülerinin türediği görülür.

Aşağıda, birinci bölümde verilen sözcüklerin “ünlü türemesi“nden sonraki yazımları karşılarında verilmiştir.

• az – cık ⇒ az(ı)cık
• bir – cik ⇒ bir(i)cik
• genç – cik ⇒ genc(e)cik
• dar – cık ⇒ dar(a)cık

b) Ünsüz Türemesi

Bazı sözcüklerde, “olmak” veya “etmek” yardımcı eylemiyle bileşik eylem oluşturulduğunda ya da bu sözcüklere ünlü bir ek getirildiğinde ünsüz türemesi görülür.

Aşağıda, birinci bölümde verilen sözcüklerin “ünsüz türemesi“nden sonraki yazımları karşılarında verilmiştir.

• af + etmek ⇒ af(f)etmek
• his + etmek ⇒ his(s)etmek
• zan + etmek ⇒ zan(n)etmek
• red + etmek ⇒ red(d)etmek
• hal + olmak ⇒ hal(l)olmak
• his – imhis(s)im
• zan – nım ⇒ zan(n)ımca
• hat – ınız ⇒ hat(t)ınız
• hak – ım ⇒ hak(k)ım
• sır – ını ⇒ sır(r)ını

Dikkat!

İki sessizin yan yana geldiği her sözcükte ünsüz türemesi olmayabilir.

• ıssız, süssüz, sessiz…
• güllaç, ninni, bellek…
• küller, yıllık, güllü, fiiller…