20. Yüzyıl Âşıkları Özellikleri Temsilcileri

XX. yüzyıl, âşık şiirinin çok güçlü olduğu bir dönemdir. Bu yüzyılda yüzlerce âşık yetişmiştir. Bunların bir kısmı XIX. yüzyılda doğmuş, XX. yüzyılda ise sanatlarının zirvesine çıkmışlardır. Bunlar arasında; Aşık Mehmet Yakıcı, Aşık Huzurî, Aşık Veysel Şatıroğlu, Ardanuçlu Âşık Efkârı, Karamanlı Gufranı, Posoflu Zülâlî, Kağızmanlı Hıfzı, vb. sayılabilir. Yüzyılın bir kısım âşıkları ise XX. yüzyılın içinde doğmuş ve ölmüşlerdir. Ali İzzet Özkan, Âşık Eerrahî, Bayburtlu Hicranı, Davut Sularî, Habib Karaaslan, îlhami Demir, Posoflu Müdamî, Talibi Coşkun, Beyanî, Ali Çatak, Gamgüder, Hasretî, Sefil Selimî, İslam Erdener, vb. bu âşıklardandır. Bazı âşıklar ise XXI. yüzyılın başlarında vefat etmişlerdir: Murat Çobanoğlu, Abdülvahap Kocaman, Ayşe Çağlayan, Halil Karabulut.

Bu yüzyılda doğan Ali Gürbüz (1924), KemalîBülbül (1928), Âşık İhsanı (Erzurum 1928), Zülfikar Divanî (1928) ve Mustafa Ruhanî (1931) ise hâlen hayattadırlar. Bu yüzyılın en önemli özelliği, âşıkların büyük bir kısmının hakkında sağlıklarında kitaplar, makaleler yayımlanmış, bildiriler sunulmuş ve tezlerin hazırlanmış olmasıdır. Böylece onlar hakkında sağlıklı bilgiler edinebiliyoruz. Bu konuda dikkatimizi çeken bir başka nokta ise 1931 ve 1964’te Sivas’ta, 1938’de Bayburt’ta ve 1966’dan beri de Konya’da düzenlenen âşıklar bayramı / şölenleridir. Pek çok il, ilçe ve beldelerin yöneticilerinin âşıklara sahip çıkarak şölenler düzenlemeleri, onların tanınmasını hızlandırmıştır.

Yüzyılın âşıkları şiirlerini çeşitli iletişim araçlarıyla geniş kitlelere ulaştırmışlardır. Şiirler başlangıçta plak, daha sonra kaset, en son olarak da CD’lere kaydedilmiştir. Ayrıca internet ortamında da pek çok âşığın sayfası ve şiirleri yer almaktadır. Âşıklar şiirlerinde geleneğe bağlı kalarak bütün konuları ele almışlar, ayrıca İstiklal Savaşı, Mustafa Kemal Atatürk ile silah arkadaşlarını ve inkılâpları da işlemişlerdir. Âşıkların tamamı şiirlerinde millî bütünlüğü ve ülkenin bölünmezliğini öne çıkarmışlardır.

Yüzyılda ülkemizin belirli kesimlerinde (Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Çukurova Bölgesi) âşıklık geleneği canlılığını korumuştur. Bununla beraber diğer kültür ortamlarında görüldüğü gibi, gelenekte de yozlaşmanın olduğu söylenilebilir. XX. yüzyılda yaşayan âşıkların büyük bir kısmı yurt dışına da çıkmış ve gittikleri ülkelerde programlar yapmışlar ve iletişim araçları aracılığıyla mesajlarını iletmişlerdir. Bu yüzyılda yaşayan pek çok âşığın şiiri bestelenmiş ve pek çok sanatçı tarafından plak, kaset ve CD’ye okunmuştur. Yukarıda da değinildiği gibi, bu yüzyılda yüzlerce âşık yetişmiştir. Çalışmanın bir ders kitabı olacağı göz önüne alındığı için âşıkların tamamı yerine, bölgelerden seçmeler yapılarak bazılarına yer verilmiştir. Bu gruba özellikle genç âşıklarımız alınmamıştır. Onları gelecekte XXI, yüzyıl içerisinde değerlendireceğimize inanıyoruz.

Âşık Veysel Şatıroğlu

Ayrıca bkz.-> Âşık Veysel Şatıroğlu Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği

Âşık Murat Çobanoğlu

Ayrıca bkz.-> Âşık Murat Çobanoğlu Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği

Âşık Osman (Taşkaya) Feymânî

Ayrıca bkz.-> Âşık Osman (Taşkaya) Feymânî Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği