Âşıklar Bayramı ve Âşıklar Şöleni

16. yüzyıldan bu yana pek çok âşık toplantısı yapılmıştır. Ancak elimizdeki bilgilerden bunun ilk örneklerini 19. yüzyılda görmekteyiz. Bu toplantıları düzenleyenler arasında Ziya Paşa, Ahmet Kutsi Tecer ve Feyzi Halıcı dikkatimizi çekmektedir. Ancak âşıklar bayramının sistemli ve usulüne uygun olarak yapılması Cumhuriyet’ten sonradır.

1932 yılında Ahmet Kutsi Tecer’in öncülüğünde I. Sivas Halk Şairleri Bayramı yapılır. Bayrama, 14 âşık katılır, bunlardan birisi de Âşık Veysel‘dir (Tecer 1932: 3-4). 27 Şubat-5 Mart 1938 tarihleri arasında, o yıllarda Gümüşhane’ye bağlı bir ilçe olan Bayburt ilimizde Mahmut Kemal Yanbeğ’in öncülüğünde Bayburt Saz Şairleri Haftası düzenlenir. Bayrama dönemin valisi ve diğer üst düzey yöneticiler ve halk büyük ilgili gösterirler (Yanbeğ 1963: 1072-1074).

30 Ekim 1964 tarihinde yapılan II. Sivas Halk Şairleri Bayramı’na, ülkemizin değişik bölgelerinden 10 âşık katılır (Aslanoğlu 1965: 20). 07-09 Ekim 1966 tarihleri arasında Feyzi Halıcı’nın önderliğinde Konya’da düzenlenen Aşıklar Bayramı’na 16 âşık katılır. Bunlar arasında Ali İzzet Özkan, Murat Çobanoğlu, Davut Sularî, Dursun Cevlanî, Aşık Efkârî, Aşık Hasretî, Hüseyin Çırakman, Posoflu Müdamî, Sefil Selimî, Aşık Selmanî, Şemsi Yastıman ve Abdulvahap Kocaman dikkatimizi çeken adlardandır (Kaya 2007: 106).

XX. yüzyıl âşık edebiyatının oluşmasında Konya Aşıklar Bayramı’nın etkisi büyüktür. Abdulvahap Kocaman, Murat Çobanoğlu, Sefil Selimî, Halil Karabulut, Âşık Hasretî, Şeref Taşlıova, Âşık Feymanî, Hacı Karakılçık, vb. kendilerinin yetişmesinde ve tanınmasında Konya Âşıklar Bayramı’nın payını hemen hemen her ortamda dile getirmişlerdir.

Konya Aşıklar Bayramı bir dönem Selçuk Üniversitesi tarafından düzenlenmiş, daha sonra tekrar Konya Kültür ve Turizm Derneği ve Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na devredilmiştir. Son 10 yılda ise çeşitli sebeplerden dolayı, âşıklar bayramı düzenli olarak yapılamamaktadır.

Bu arada günümüz âşıklarına ve şiirlerine değer veren, onları maddi ve manevi bakımından destekleyen birkaç belediyemizi de anmak isteriz:

• Bunların başında Tarsus Belediyesi gelmektedir. Karaca Oğlan Şelale Şiir Akşamları Aşıklar Bayramı başlangıçta ulusal düzeyde iken daha sonra uluslararası bir boyut kazanmıştır.
• Bursa Yıldırım Belediyesi son beş yıldır temmuz ayının ilk haftasında yaptığı bayramı geleneksel hâle getirmiştir. Başlangıçta ulusal boyutta olan bu bayram da daha sonra uluslararası bir hüviyete bürünmüştür.
• Kars Belediyesi Murat Çobanoğlu‘nun anısına düzenlediği âşıklar bayramını geleneksel hâle getirmiştir. Her yıl nisan-mayıs aylarında düzenlenen âşıklar bayramına Türkiye’nin dört bir yanından gelen yüzlerce âşık katılmakta ve çeşitli dallarda yarışmaktadırlar.
• Osmaniye Belediyesi Âşık Feymanî adına düzenlediği Osmaniye Âşıklar Bayramı’nı son beş yıldır aralıksız olarak sürdürmektedir.
• Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanlığı ise son üç yıldan bu yana yine âşıklar bayramı düzenlemektedir.

Âşıklar bayramı zaman zaman il, ilçe, belde yöneticileri ve belediyeler tarafından yapılmaktadır; ancak bunlar daha çok kültürel etkinlikler çerçevesinde düzenlenmektedir.

Zaman zaman “âşıklar bayramı” yerine “âşıklar şöleni” adı kullanılmıştır. Âşıklar şöleni, 1971 yılında Türkiye Gazeteciler Sendikası, 1974’te Tarla Ozanlar Birliği, 2001-2002 yıllarında Eminönü Belediyesi ve Halk Ozanları Kültür ve Dayanışma Derneği tarafından organize edilmiştir. Şölene Türkiye’nin değişik bölgelerinden onlarca âşık katılmıştır.

Atatürk Üniversitesi tarafından 1976-1980 yılları arasında düzenlenen âşıklar şölenine ise Türkiye’nin dört bir tarafından onlarca âşık iştirak etmiştir.

Kaynakça: Prof.Dr. Ali Berat ALPTEKİN, Türk Halk Şiiri