Ahmet Reşit Rey

Ahmet Reşit Rey Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Ahmet Reşit Rey (D: 1870, Çankırı – Ö: 14 Ağustos 1955, İstanbul) Bürokrat, bakan, şair, yazar.

Ahmet Reşit Rey’in Edebî Kişiliği

Küçük yaşlarda şiirle uğraşmaya başlayan ve 1896’dan sonra Servet-i Fünûn şairleri arasına giren Ahmet Reşit’in ilk şiirleri Gülşen dergisinde çıkmıştır (1885). Bu şiirlerinde, Recaîzâde Mahmut Ekrem‘le Abdülhak Hamit Tarhan‘ın etkisi büyüktür. Sonraları, yavaş yavaş, bu etkilerden sıyrılmıştır. Mekteb dergisinde (1895) ve Servet-i Fünûn’daki (1896) şiirlerinde, kendi kişiliğini bulmuştur. Bu sıralarda, H. Nâzım imzasını kullanmıştır.

Mekteb dergisinde yayımlanan şiirlerinde, örneğin “Bir Gece” parçasında, devrine göre bireysel hatta kendilerinden sonraki edebî topluluk olan Fecr-i Âtî‘nin dil ve üslûbunu andıran, daha çekici ve açık bir ifâde tarzına sahipken, zamanla bu özelliğini terk ederek, Servet-i Fünûn şiirinin genel söyleyişine uymuştur. Bu bağlamda dili gittikçe ağırlaşmış, açıklığını yitirmiştir.

Şiirlerinin anlatımındaki bu değişim, içeriğe de yansımıştır. Bu doğrultuda, önceki şiirlerinde lirizmin daha bol olarak bulunduğu ve sonraları bunun da azalmış olduğu söylenebilir. Realist olmaya çalıştığı bazı tasvirlerinde, lirizm azlığı daha da belirgindir.

Şiirlerinde biçime, vezne, kelimelerin seçiminden doğan ahenge çok önem vermiştir. Bu nedenle şiirlerinde duygu, hayal ve lirik bir coşkunluk derinliği görülmez. Üslupta ve nazım tekniğinde titizlik gösterir.

Ahmet Reşit Rey’in Hayatı

Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde üst düzey bürokratlık ve bakanlıklar yapmış bir devlet adamıdır. Türk Beşleri’nden besteci Cemal Reşit Rey’in ve tiyatro yazarı Ekrem Reşit Rey’in babasıdır.

1888’de Mülkiye Mektebi’ni bitirmiş, iki sene öğretmenlik yaptıktan sonra 1890’da Saray Mabeyin Katipliğine alınmış ve 14 yıl süreyle II. Abdülhamit’e sarayda kâtiplik hizmeti vermiştir. İttihat ve Teraki Cemiyeti’nin en şiddetli muhaliflerinden olarak tanınmış, özellikle İttihat ve Terakki içindeki mason mensubiyetli veya Yahudi kökenli kesimlere karşı sözünü sakınmamıştır.

1906’da Kudüs Mutasarrıflığı, 1907’de Manastır Valiliği, 1908’de Halep Valiliği yapmıştır. 18 Ağustos 1912 tarihinden 17 Ekim 1912 tarihine kadar İzmir Valiliği’nde bulunmuş, bu görevden ayrıldıktan sonra Mehmet Kamil Paşa kabinesinde Dahiliye Nazırlığı’na getirilmiştir. 1913’te Kamil Paşa Kabinesi düşünce, önce Mısır’a, sonra Fransa’ya gitmiş, Mahmut Şevket Paşa olayından dolayı gıyabında mahkûm edilince bir süre Paris’te bir süre de Cenevre’de yaşamıştır.

1919’da yurda dönmüştür. Ahmet Tevfik Paşa ve Damat Mehmet Adil Ferit Paşa kabinelerinde tekrar Dahiliye Nazırlığına getirilmiştir. San Remo Konferansında alınan karar gereğince murahhas olarak Paris’e gitmiştir. Sevr Antlaşmasını imzalamayacağını bildirmiş, hem murahhaslık görevinden hem de Dahiliye Nazırlığından istifa etmiştir. Galatasaray Lisesi’nde Edebiyat Öğretmenliği’ne tayin edilmiştir.

TBMM 1.Dönem İzmir milletvekilliği yapmıştır.