Sedat Umran Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Sedat Umran (d. 1926, İstanbul – ö. 7 Ağustos 2013, İstanbul) Şair ve yazar.

Asıl adı Osman Sedat Öcal olan Sedat Umran Haydarpaşa Lisesi’ni (1942) ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi (1948). Merkez Bankası İstanbul Şubesi’nde memurluğa başladı, ardından İktisat Fakültesi Kütüphanesi’nde memurluğunu sürdürdü (1951-1956). İzmir’e taşındı, çeşitli kuruluşlarda mütercim olarak çalışıp 1974’te emekli oldu.

Ümran, 1943’te Yedi gün dergisinde çıkan ilk şiiriyle edebiyat çevrelerine girdi. Daha sonra Hisar, Soyut, Varlık, Büyük Doğu, Diriliş, Türk Edebiyatı, Argos, Yedi İklim ve başka dergilerde şiir ve çevirilerini yayımladı.

Alman Şiiri yanı sıra, Zen Budizm, Tao’cu Yaşam Kültürü, Hint Felsefesi, Felsefi Düşünüşün Küçük Okulu, Edebiyat Kuramı: Rus Biçimciliği, Edebiyat ve İhtilal gibi kitapları çevirdi.

Ahmet Haşim‘e hayranlığıyla tanındı, aşk ve sevgi şiirleri yazdı.

Şair Osman Serhat Erkekli, onun aşk şiirlerini topladığı Kırık Ayna’yı tanıtırken bir gerçeği vurguladı:

“… İlk aşk şiirini 1976’da, kendisinin kısaca ‘Gül’ adını verdiği bir büyük insan için yazdı. Bu Soyut’un Ağustos 1976 sayısında yayımlanan ‘Gül’e Şiirler’ ana başlığı altında altı bölümlük bir uzun şiirdi. O insanı ben Sedat Umran’dan önce tanımış; bu tanışıklık bana ‘Gülgûn ile Nergis’ adlı yapıtımı yaratma olanağı vermişti” (Cumhuriyet Kitap, 7 eylül 2000).

Sedat Ümran, Wilhelm Weischedel’den çevirdiği Felsefenin Arka Merdiveni’yle, 1995 TYB Çeviri Ödülü’nü kazandı.

Sedat Umran’ın Eserleri

Şiir:

• Meş’aleler (1949),
• Leke (1970),
• Gittin Taş Atarak Denizlerime (1990),
• Kara Işıldak (1993),
• Parmak Uçlarımdaki Yangın (1995),
• Sedat Umran’dan Seçmeler (1995),
• Aynada Gün Doğumu (1995),
• Akşam Şiirleri (1998),
• Altın Eşik (1999),
• Kırık Ayna (Aşk şiirlerinden seçmeler, 2000),
• Sonsuzluk Atı (Toplu şiirleri, 2000)
• Akşamın Kaması (2004).

Çeviri:

• Epigramlar (Angelüs Silesius, 1972),
• Hinduizm (1978),
• Büyük Kurtuluş – Suzuki /Zen Budizme Giriş (1980),
• Zen Yolu / Yayla Ok Atma Sanatında Zen (Eugen Herriel, 1980),
• Nihilananda (1980),
• Yeni Sınıf (Milovan Djilas, 1982),
• Roman Kuramı (Lukacs, 1985),
• Hint Felsefesi (Heintich Zimmer, 1988),
• Edebiyat ve İhtilâl (Jürgen Rühle, 1989),
• Felsefenin Arka Merdiveni (Wilhelm Weischeder, 1994),
• Felsefenin Küçük Okulu (Karl Jaspers, 1995),
• İnsan Gelişiminin Devridaimi (Sri Aurobindo, 1996),
• 20. Yüzyıl Alman Şairleri Antolojisi (1995),
• Büyük Alman Şâirleri (1996),
• Diyaloglar (Giardona Bruno, 1997),
• Aforizmalar (Nietsche’den, 1999)

Antoloji:

• Şaheserler Antolojisi (Hasan Akay ile, 1994),

Deneme/Makale:

• Şiirde Metafizik Gerçek (Makaleler, 1997)