Çocukların Sevebileceği Şiirler

Çocukların sevebileceği şiirler ve özellikleri:

a) Duraklar az hece sayısından meydana gelmelidir. Yani, 6+5’li yerine 4+4+3 vezinli şiirler kullanılmalıdır. Özellikle 4+4+ ve 4+3 ölçüleri tercih olunmalıdır.

b) Mısralar pek uzun olmamalıdır.

c) Duraklar belirli olmalıdır.

d) Her mısra veya beyit ayrı bir cümle olmalı, yani mısra veya beyitte anlam bitmiş olmalıdır. Böylece şiir çabuk anlaşılmalıdır.

e) Kafiyeler sık ve belirli olmalı. Kafiyeli mısralar birbirlerinden uzaklaşır veya kafiyeler hafif, yarım olursa çocuğun ilgisi azalmış olur.

f) Hayaller çok belirli olmalı. Tasvirler tam ve kesin yapılmalıdır; anlatım mecazlı ve kapalı olmamalıdır.

g) Duyguların çözümünden çok, olaylara yer verilmeli bunlarda sınırlı bilgiye ve basit denemelere dayanmalıdır. La Fontaine’in çocuklar için başarılı oluşu, her zaman onlarca bilinen hayvanlara bağlı olaylara dayanmış olmasındandır.

h) Konuları vatan ve millet olan şiirler tavsiyeye değer. Siyasi, karamsar şiirleri belletmek hem haksızlık hem de yanlış olur.

İbrahim Alâaddin Gövsa

——————————
Dr. A. Ferhan Oğuzkan da, çocukların sevebilecekleri şiirler için şunları söylemektedir:

“Yaşına ve kavrayışına uygun olan ve iyi bir atmosfer içinde sunulan her şiir, çocuğun hoşuna gider. Bununla birlikte anaokulunda ve ilkokulun ilk devresinde okuyan çocuklar daha çok mizahi ve tasviri şiirlerden zevk alırlar. İlkokulun ikinci devresinden itibaren çocuklar, başarılı olmak şartıyla, çeşitli türlerde yazılmış şiirlerden ayrı ayrı hoşlanırlar.

Mizahi şiirler, kelime oyunlarına dayanan, tekerlemeleri andıran, konusu bakımından da komik unsurları ve kahramanları meydana getiren şiirlerdir. Genel olarak birinci ve ikinci sınıf öğrencileri, içinde güldürücü unsurlar, nükteler bulunan bu tip şiirleri çok severler. Daha büyük çocuklar ise bu şiirleri bazen “çocuksu”, bazen se “saçma” bulurlar. Bununla birlikte dördüncü ve beşinci sınıf öğrencileri, bu türde kendileri de kısa denemeler kısa denemeler yapmaya çalışırlar.

Ahenk, anlatım ve dil seviyesi bakımından başarılı olan mizahi şiirler, çocuklardaki şiir sevgisini uyandırmaya ve geliştirmeye yarar. Önceleri sadece bu çeşit şiirlerden zevk alan bir çocuk yavaş yavaş daha ciddi ve daha öz şiire yakın manzumeler okumaktan zevk alamaya başlar.

Çocukları etkileyen şiirlerin büyük kısmı da tasviri şiirlerdir. Çocukların yakından tanıdıkları hayvanları, kuşları, balıkları, ağaçları, bitkileri ve eşyayı anlatan şiirler daima ilgiyle dinlenilir veya okunur. Çocuklar bu türlü şiirlerde kendi hayat tecrübeleriyle yakından ilgili fakat kendilerinin dile getiremedikleri olayların tasvirini bulurlar. Sınırlı da olsa, kendi bilgi, görgü ve duyuşları ile şiirlere konu alan varlıklar arasında kolaylıkla bir ilişki kurabilirler.

Tasviri şiirlerin seçiminde öğretmen için büyük bir güçlük yoktur. Çoğu kez yedi yaşındaki bir çocukla on yaşındaki seçilen şiir kelime ve anlatım tarzı bakımından çocuğun anlayış seviyesinin üstünde olmasın.”

A. Ferhan Oğuzkan
——————

Çocuk Olmak Güzel mi ?

Şunu yap ! Bunu yap !
Ona elini sürmesene !
Biraz acele etsene !
Ayaklarını çeksene !
Öyle yan oturmasana !
Tanrım, ne kadar aptalsın !
Lokmaları öyle tıkınmasana !
Şarkı söylemeyi kessene !
Sen yalnızca para aşırırsın !
Hoplayıp zıplamayı kessene !
Beni deli ediyorsun !
Yerlere çömelip duruyorsun !
Demek yine kırık not !
Git de bira getir artık !
Her şey burnunu sokmasana !
Bunları kendinde yaparsın !
O kadar yaylanıp oturma !
Şimdi hiç zamanım yok !
Ağlamayı kes artık !
Canımı da sıkma !
Kapıyı yavaşça kapat !
Beni rahat bırak !
Çocuk olmak güzel mi !
Çocuk olmak berbat !

Şair: Susana Kilian
Çeviri: Selahattin Dilidüzgün, Çağdaş Çocuk Yazını, s.80-81