Nutuk Nazım (Şiir) Şekli Nedir? Nutuk Nazım Şeklinin Özellikleri, Örnekleri

Nutuk: Tekke – Tasavvuf Edebiyatı Nazım Türü

Nutuk, tarikata yeni giren dervişlere, tarikat derecelerini, tarikat adâbını öğretmek için söylenmiş şiirlerdir.

Türkmen Alevi ve Bektaşilerinin, aşık tarzı halk edebiyatı nazım türü olan nefese verdiği isimdir. Türün en önemli temsilcisi Kaygusuz Abdal‘dır.

Nutuk Nazım Türünün Özellikleri

1. Pirlerin ve mürşitlerin, tarikata yeni giren dervişlere öğüt vermek, çeşitli konularda bilgilendirmek ve tarikat derecelerini ve tarikat adabını öğretmek için söyledikleri şiirlerdir.

2. Şekil yönüyle koşmaya benzer.

Nutuk Örnekleri

FAZLI HUDA

Evvel tevhid sürer mürşid dilinden
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın
Kurtulursun emarenin elinden
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın

İkincide verir lafzatullahı
Anda keşf ederler sıfatullâhı
Hasenât yeter der eder günâhı
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın

Üçüncüde yâ Hû ismini oku
Garib bülbül gibi durmayıp şakı
Kendi vücutlunda bulagör Hak’ı
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın

Dördüncü esmâya nâil olasın
Enal’-Hak sırrına vâkıf bulasın
Dahi ölmezden sen evvel ölesin
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın

Gel imdi sen dahi şeyhin hâline
Karışasın evliyânın yoluna
Dalasın sen âb-ı hayat gölüne
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın

Evliyadan Gelen Kelam

Evliyadan gelen kelâm
Okunan kur’an değil mi
Gerçek Veli’nin sözleri
Sure’i rahmân değil mi

Çün seni Hâkk yaratığı
Kendüye mir’at ettiği
Tecelli’i zat ettiğin
Sûret’i insan değil mi

Hâkk haberin dinleyene
Candan kabul eyleyene
Hâkk’ı bilip anlayana
Sözümüz burhan değil mi

Gerçek elini tumayan
Ona gönül berkitmeyen
Hâkk’ı batıldan seçmeyen
Cahil’i nâdân değil mi

Ey Kaygusuz halin n’ola
Gitmez isen doğu yola
Hâkk kerem kılsa bir kula
Hâkikât âyan deği mi

Ali Ali canım Ali
Canımın cananı Ali
Sen alemler umudusun
Pir Hacı Bektaşi Veli

Kaygusuz Abdal

Buyruğunu Tut Rahman’ın

Buyruğun tut Rahman’ın
Tevhide gel tevhide
Tazelensin imanın
Tevhide gel tevhide

Yaban yerlere bakma
Canın odlara yakma
Her gördüğüne akma
Tevhide gel tevhide

Uyanı gör gafletten
Geç bu fani lezzetten
iç kevseri vahdetten
Tevhide gel tevhide

Emri yerine getir
ihmali ko iş bitir
Sıdk ile iman getir
Tevhide gel tevhide

Hüdayi’yi guş eyle
Şevke gelip cuş eyle
Bu kevserden nuş eyle
Tevhide gel tevhide

Aziz Mahmut Hüdayi

HALK EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ

Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri

• Koşma
• Semai
• Varsağı
• Destan

Tasavvuf Edebiyatı Nazım Biçimleri

• İlahi
• Nefes
• Deme
• Nutuk
• Devriye
• Şathiye

Anonim Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri

• Mani
• Ninni
• Türkü
• Ağıt

HALK EDEBİYATI

• Halk Edebiyatı Özellikleri
• Âşık Edebiyatı
• Anonim Halk Edebiyatı
• Tekke-Tasavvuf Edebiyatı
• Tasavvuf Edebiyatı Şairleri
• Yüzyıllara Göre Ozanlar
• Halk Şairleri Özellikleri
• Türk Halk Şiiri
• Aşıklık Geleneği
• Âşık Şiiri
• Alevi-Bektaşi Edebiyatı
• Halk Şiiri-Hece Ölçüsü