Karşılaştırma Cümleleri

Karşılaştırma: İki kavram, varlık veya olayın benzer ya da farklı yönleriyle ortaya konulmasıdır.

Genellikle “oysa, ise, daha, en” gibi ifadelere yer verilir.

Her karşılaştırmada zorunlu olarak;
a) Karşılaştırılan en az iki kavram ve

b) Karşılaştırma yönü bulunur.

Örnek:

Edebiyat tarihçisi, bir eserin değerini saptarken belgelere dayanarak onun halk arasında yüzyıllarca nasıl tutunduğunu, nedenleri ve sonuçlarıyla anlamaya çalışır. Oysa eleştirmen, doğrudan doğruya kendisinin o eserden aldığı duygulanma payını, kişisel beğeni ve kanısını eleştiriye katmadan, elinden geldiğince nesnel bir biçimde düşünmek zorundadır.

Açıklama: Bu parçada edebiyat tarihçisi ile eleştirmenin bir esere yaklaşımları karşılaştırma yoluyla ortaya konmuştur.

Örnek Cümleler:

* O yıllarda sınıfımızın en çalışkanı bendim.

• (Karşılaştırılanlar: Ben ve diğerleri. Karşılaştırma Yönü: Çalışkanlık)

* Batılı yazarların anlattığı İstanbul’la bizimkilerin anlattığı İstanbul aynı değildir.

• (Karşılaştırılanlar; Batılı yazarlar ile yerli yazarlar. Karşılaştırma Yönü: İstanbul’u anlatma tarzı)

* Bu hastane, şehrimizin en iyi hizmet veren kuruluşudur.

• (Karşılaştırılanlar; Bu hastane ile diğerleri. Karşılaştırma Yönü: Hizmet verme)

* Televizyon ve sinemaya göre tiyatro daha etkili bir türdür.

• (Karşılaştırılanlar: Televizyon, sinema ile tiyatro. Karşılaştırma Yönü: Etkileyicilik)

* Öykülerini de okudu; ama bunları şiirleri ve oyunları kadar beğenmedi.

• (Karşılaştırılanlar: Öyküler, şiir ve oyunlar. Karşılaştırma Yönü: Beğeni)

* Karacaoğlan’ın gençlik ve yaşlılık dönemlerinde söylediği şiirler konu yönünden çok farklıdır.

• (Karşılaştırılanlar: Karacaoğlan’ın gençlik ve yaşlılık dönemi şiirleri. Karşılaştırma Yönü: Şiirlerinin konusu)

Örnek Soru-1 (1997 – ÖYS)

Röportajla öykü arasında kimi benzerlikler vardır. İkisi de yaşamın gerçekleriyle beslenir. Röportajın gerçekliği belgelere, kanıtlara, somut olay ya da olgulara dayanmasından ileri gelir. Öyküde ise bunlar hayal gücüyle yeni bir renk, yeni bir görünüm kazanır. Öte yandan bütün anlatı türleri için geçerli olan dilin güzel ve etkili kullanımı, röportaj ve öykü için de söz konusudur.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
A) Betimleme
B) Karşılaştırma
C) Tanımlama
D) Öyküleme
E) Örneklendirme

Açıklama: Parçada, röportajla öykünün aynı ya da farklı yönleri ortaya konarak iki tür arasında bir karşılaştırma yapıldığını görüyoruz. Cevap B seçeneğidir.

Örnek Soru-2 (ÖYS 1999)

(I) Bu söyleşimiz sırasında bana yönelttiğiniz sorular düşüncelerimi gözden geçirme olanağı sağlıyor. (II) Ne yapıyorum, nasıl yapıyorum sorularını yanıtlamak gerçek­ten kolay değil. (III) Çünkü ne yaptığımız, nasıl yaptığımız üzerinde, yazarken daha az, yazdıktan sonra daha çok düşünürüz. (IV) Aslında yazı ustalığı uzun, çok uzun yıllar­dan sonra kazanılan bir beceridir. (V) Bu beceri sürekli bir gelişim gösterir.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma söz konusudur?
A) I.        B) II.       C) III.        D) IV.         E) V.

Cevap: C

Örnek Soru-3:

(I) Türk mutfağının dünyanın en iyi mutfakları arasında olduğunu biliyoruz. (II) Onu oluşturan öğeler, Orta Asya bozkırlarındaki göçebe yaşamından süzülerek günümüze gelmiş. (III) Türk mutfağı, Osmanlı sarayında en seçkin örneklerine ulaşmış, muhteşem bir mutfak. (IV) Zengin ve eski tarih boyunca, çok farklı kültürlerden etkilenmiş ve onları etkisi altına almış. (V) Kültürler bileşkesi olan Türk mutfağı Anadolu’nun günlük yaşamında bugün de varlığını sürdürüyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir karşılaştırma yapılmıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm: I. cümlede Türk mutfağının dünyanın en iyi mutfakları arasında olduğu söylenerek, mutfağımız kalite yönünden diğer mutfaklarla karşılaştırılmış. Öteki cümlelerde böyle bir karşılaştırma yok. Doğru cevap (A) seçeneğidir.

Örnek Soru-4

(I) Çocukken bayramlar yaklaştıkça heyecanlanırdım. (II) Arife akşamı bayramlıklarımı sandalyenin üzerine dizer, uyuyana kadar onları seyreder, giymek için sabırsızlanırdım. (III) Sonra bayram gününün verdiği müthiş mutluluk… (IV) Büyüklerin ellerini öpüp bayram harçlığı almak…(V) Düşünüyorum da şimdi yok o eski tatlar, eski heyecanlar.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “karşılaştırma” yapılmıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V.

Cevap: E