Atabetül Hakayık (Gerçeklerin Eşiği) – Edip Ahmet Yükneki

Atabetül Hakayık, XII. asırda Edip Ahmet Yükneki tarafından aruz ölçüsü ve dörtlüklerle yazılmıştır.

Atabetü’l Hakayık (Gerçeklerin Eşiği), Edip Ahmet Yükneki’nin, Karahanlı beylerinden Muhammed Dâd Sipehsalar’a hediye ettiği, hadis ve Arapça beyitlere dayanarak yazdığı şiirlerle, ahlaklı insan olmanın yollarını, ahlak ilkelerini açıklamış, çeşitli ahlakî öğütlerde bulunmuş, İslamî düşünce ve görüşlere yol gösterici olmuştur.

Hibetü’l-Hakayık, veya Aybetü’l-Akayık olarak da isimlendirilir.

Eserde dünyayı, tanrıyı, insanı bilmenin sadece bilim yoluyla olabileceği anlatılır. Bilginin faydası ve bilgisizliğin zararı hakkında olan konuyu işlemiştir.

Türk nazım birimi dörtlüklerle oluşan bu eserini şair, Yusuf Has Hacib’in ‘Kutadgu Bilig‘i gibi aruz vezniyle ve Kaşgar diliyle yazmıştır.

Şairin bu eserini nerede ve ne zaman yazdığı kesin olarak bilinmemektedir.

Atabetü’l Hakayık’ın Kaşgar diliyle, Uygur harfleriyle yazılmış ilk yazması İstanbul’da Ayasofya Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.

Atabetü’l Hakayık Özellikleri:

• Gerçeklerin eşiği anlamına gelir.
• Konusu din ve ahlaktır.
• Didaktik (öğretici) bir eserdir.
• Mesnevi tarzında yazılmıştır.
• Nazım birimi olarak beyit ve dörtlük kullanılmıştır.
• Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
• Arapça ve Farsça kelimeler vardır.
• Telmih (hatırlatma) sanatı kullanılmıştır.
• Eserin Konusu: Eser 14 bölümden oluşur.Baştaki 5 bölüm giriş, şairin adını verdiği 8 bölüm asıl konu, sondaki 1 bölüm de bitiriş bölümüdür.

Ayrıca bakınız ⇓

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı Eserleri (İlk İslamî Ürünler) şunlardır:

1. Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı
2. Kutatgu Bilig ve Özellikleri – Yusuf Has Hacip
3. Atabetü’l Hakayık ve Özellikleri – Edip Ahmet Yükneki
4. Divanu Lügat’it Türk ve Özellikleri – Kaşgarlı Mahmut
5. Divan-ı Hikmet ve Özellikleri – Ahmet Yesevi
6. Dede Kotkut Hikayeleri ve Özellikleri