Kısa Çizgi ( – ) İşareti ve Kullanıldığı Yerler

» Satır sonunda, yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu, yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır. Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir.

O zaman gördü ki, küçük çocuk, memleketlisi, minimini yavru ağlıyor. Ses-
sizce, titreye titreye ağlıyor.

» Birleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır.

…………………………………………………………………………………………………………. ba-

şöğretmen Atatürk ……………………………………………………………………………….. il-

kokuldayken …………………………………………………………………………….Karaosma-

noğlu’nun…………………………………………………………………………..

» Kelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez. Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır:
…………………………………………………………………………………………………………….a-

rabayla ………………………………………………………………………………………………..u-

çurtmamızın …………………………………………………………………………………….cami-

i ………………………………………………………………………………………………………niha-

î…………………………………………

» Doğruları şöyle olacaktır:
…………………………………………………………………………………………………………ara-

bayla ……………………………………………………………………………………………..uçurt-

mamızın ……………………………………………………………………………………………..ca-

mii ………………………………………………………………………………………………………ni-

haî…………………………………………

» Özel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz:
…………………………………………………………………………………… Geçen yıl Ankara’

daki akrabalarımıza …………………………………………………………………………1996′

da ………………………………………….

» Gırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez.
……………………………………………………………………………………………………….meş’-

aleyi                            değil                 …………………………………………………meş’a-

leyi                              olacak              ………………………………………………….. kur’-

adan                           değil                 ………………………………………………….kur’a-

dan.                            olacak

» “de” ve “ki” bağlacı ile “mi” soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor da bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz:

…………………………………………………………………………………………… önünde kitap

da yoktu ……………………………………………………………………………………… gördüm

ki söylüyorum ……………………………………………………………………………. geçen yıl

mı kazanmış?

» Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür.

» Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:

• Bütün bebekler -Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı.
• Sizinle ilgili her şeyi -gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım.
• Bu çocuk -sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak.

» Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur:

• İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür.
• 09.30-10.30

» Bazı terimlerle kuruluş adlarında kullanılır:

• isim-fiil, zarf-fiil, sıfat-fiil…
• Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi…

» Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır:

• Türk-Yunan ilişkileri.
• Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor.
• Türkçe-Fransızca sözlük
• Ural-Altay dil grubu
• Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması
• Soy-dil-din üçgeni…
• 2000-2001 öğretim yılı…

» Rakamlar arasında kullanılarak “ila” anlamı verir:

• 3-4 kişi
• 19-20 yaşlarında
• 1-7 Aralık 2000 tarihleri  arasında

» Matematikte çıkartma işareti olarak kullanılır:

• 458-54=404

» Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır:

• -7 °C

» Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur:

• Ulus-ANKARA

» Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede, kelimeleri eklerine ayırmada, ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır:

• oku-, yaz-, gönder-, sevindir-; yaz-dı-k, yol-cu-luk, -de, -i, -ki, ge-le-bi-li-rim

» İsim yapma eklerinin başına, fiil yapma eklerinin başına ve sonuna konur:

• -ak, -den, -ış, -lık; -ımsa-; -la-; -tır- vb.

» Bazı yabancı kelimelerde kullanılır:

• Sainte-Beuve, by-pass, check-up…

» Bilimsel yazılarda, Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır:

• Servet-i Fünun, Divan-ı Lûgati’t-Türk, Aşk-ı  Memnu, bülbül-i şeydâ, âteş-perest, vatan-perver, bilâ-ücret, bî-çâre, hokka-bâz, nâ-mağlûb…

NOKTALAMA İŞARETLERİ

Ayrıca bakınız ⇒ Noktalama İşaretleri

1. Nokta ( . )
2. Virgül ( , )
3. Noktalı Virgül ( ; )
4. İki Nokta İşareti ( : )
5. Üç Nokta İşareti ( … )
6. Soru İşareti ( ? )
7. Kesme İşareti ( ‘ )
8. Tırnak İşareti ( ” ” )
9. Tek Tırnak İşareti ( ‘   ‘)
10. Parantez İşareti (  )
11. Ünlem İşareti ( ! )
12. Kısa Çizgi ( – )
13. Köşeli Parantez [  ]
14. Uzun Çizgi ( __ )
15. Eğik Çizgi ( / )
16. Denden İşareti ( //)
17. Düzeltme (şapka) İşareti ( ^ )