Mantık-Düşünce Hatalarından Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları

İyi ve sağlam bir cümlenin temel mantık ilkelerine uygun olması gerekir aksi taktirde anlatım bozukluğu yapılmış olur.

Cümlelerde mantık/düşünce hatasının bulunması da o cümlenin anlatımını bozar. Özellikle sözlü anlatımda/konuşmada, düşünme hatalarından doğan anlatım bozuklukları sıkça yapılmaktadır.

Örnekler:

Aşağıya indiğimizde arabamızı çalınmış olarak bulduk. (Araba ya vardır ya da yoktur; çalınmış olarak bulunamaz.)
Bu yılki salgın hastalıkta hayvan ölümü sayısı 275 olarak gerçekleşti. (275 sayısı, hayvan ölümü sayısı değil, ölen hayvan sayısıdır.)
Bir koltukta ölü olarak uyanmak istemiyorum. (Öldükten sonra uyanmak mümkün değildir.)
Otomobilin bagajından bir kamyon dolusu silah çıktı. (Otomobilin bagajına bir kamyon dolusu silah sığmaz.)
Bütün bildiklerimi ve bilmediklerimi oğluma öğretmek istiyorum. (Bildiklerimizi öğretebiliriz ama bilmediklerimizi öğretemeyiz.)
Bugün yapılan antrenmanda iki futbolcu arasında sözlü bir tartışma geçti. (Antrenman sırasında, futbolcular arasında elbette sözlü tartışma yapılacaktır. O anda yazılı bir tartışma olamaz.)
İlk kez gerçekleşen gösteriye katılım rekor düzeydeydi. (İlk kez yapılan bir gösteriye gelen izleyici sayısının, rekor düzeyde olup olmadığı bilinemez.)
Yangında ihmal var. (İhmal, yangında değildir; ancak yangının çıkmasına neden olan kişilerin ihmali söz konusu olabilir.)
Yarının mutlu günlerine özlem duyuyorum. (Özlem yaşanmış olana duyulur; gelecekte yaşanılması beklenen şey umut/ümid edilir.)

Diğer Örnekler:

• Yiyecek bir lokma ekmeğimiz hatta yemeğimiz bile yok.
— Yiyecek yemeğimiz, hatta bir lokma ekmeğimiz bile yok. (Doğrusu)

• Bu yazıyı değil okumak, anlamak bile imkânsız.
— Bu yazıyı değil anlamak, okumak bile imkânsız. (Doğrusu)

• Bölgeyi iyi tanımasına rağmen her yeri gezdi.
— Bölgeyi iyi tanımamasına rağmen her yeri gezdi. (Doğrusu)

• Bırakın patates doğramayı yemek bile yapamaz o.
— Bırakın yemek yapmayı, patates bile doğrayamaz o. (Doğrusu)

• Seninle değil şehir içinde gezmek, dünya turuna bile çıkılmaz.
— Seninle değil dünya turuna çıkmak şehir içinde bile gezilmez. (Doğrusu)

• Önümüzdeki haftanın önemli programlarından bazılarını sizlere hatırlatmaya çalıştık.
— Önümüzdeki haftanın önemli programlarından bazılarını sizlere tanıtmaya çalıştık. (Doğrusu)

• Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme; hatta sara nöbetlerine dahi yol açabilir.
— Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse sara nöbetlerine; hatta ölüme dahi yol açabilir. (Doğrusu)

• Tezgâhtar, müşterinin aldığı oyuncağı kağıda sardı ve müşteriye verdi.
— Tezgâhtar, müşterinin aldığı oyuncağı kağıtla sardı ve müşteriye verdi. (Doğrusu)

• Karar, TBMM’nin 230’a karşı 190 oyla aldığı bir kararla kabul edildi.
— Karar, TBMM’nin 190’a karşı 230 oyla aldığı bir kararla kabul edildi. (Doğrusu)

• Bu çocuklar gölü değil denizi bile görmediler.
— Bu çocuklar denizi değil gölü bile görmediler. (Doğrusu)

• Bu adam kendi gölgesinden hatta karanlıktan korkardı.
— Bu adam karanlıktan hatta kendi gölgesinden korkardı. (Doğrusu)

• “Biçim ve içeriğin birbirlerini oluşturdukları gerçeğini bilmiyorsanız değil şiiri, sanatı bile anlayamazsınız.”
— Biçim ve içeriğin birbirlerini oluşturdukları gerçeğini bilmiyorsanız değil sanatı, şiiri bile anlayamazsınız.

Diğer Anlatım Bozuklukları

Ayrıca bakınız:

Etiketler

Mantık-Düşünce Hatalarından Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları

Sözcüklerin Yanlış Kullanılması (Anlatım Bozukluğu)

Anlatım Bozuklukları

Benzer İçerikler: